کلید سه گوش آسانسور؛ راه نجات مسافران هنگام گیر افتادن در آسانسور!

یلدا نجف‌نیا، کابین نیوز– یکی از لوازم و تجهیزات جانبی آسانسور، کلید درب طبقات یا کلید سه گوش آسانسور است. کلید سه‌گوش را می‌‌توان یکی از ملزومات ایمنی آسانسور دانست. چرا که به رغم ظاهر ساده و کوچک خود، بسیار پرکاربرد بوده و نقش بسیار مهمی در هنگام نقص فنی و نجات مسافران از کابین و همچنین به منظور بازدید از چاه آسانسور و سرویس و نگه‌داری تجهیزات داخل چاه دارد. در این مقاله قصد داریم شما را با کلید سه گوش آسانسور، طریقه استفاده و کاربرد آن آشنا کنیم. تا انتها با ما همراه باشید.

تاریخچه کلید درب آسانسور

اجزای آسانسور‌های اولیه از جمله درب‌‌های آن دارای ساختار مکانیکی و ساده‌‌ای بودند. در این آسانسور‌ها، درب‌‌ها معمولاً از نوع عمودی بالابازشو یا آکاردئونی بودند که به صورت دستی توسط مسافران یا اپراتور آسانسور باز و بسته می‌‌شدند. بسیاری از حوادث و اتفاقات ناگواری که در سال‌‌های ابتدایی پیدایش آسانسور رخ داد، در اثر فراموشی بستن درب آسانسور بود. در اواسط قرن نوزدهم، رفته‌رفته درب‌‌های آسانسور از حالت دستی به حالت اتومات تغییر کرد و با اختراع قفل درب طبقات در سال‌‌های ۱۸۶۴ تا ۱۸۸۷ میلادی، باز و بسته‌شدن درب‌‌ها که به صورت دستی انجام می‌‌شد، به حالت اتومات تغییر یافت و ایمنی آسانسور‌ها بالاتر رفت. قفل درب آسانسور نیز مانند هر قفل دیگری نیاز به یک کلید داشت.

انواع کلید درب آسانسور

برای باز کردن درب‌‌های آسانسور در مواقع اضطراری و در زمان سرویس و نگه‌داری، نیاز به کلید درب آسانسور است. با اختراع قفل درب آسانسور، کلید آن نیز ساخته شد. کلید‌های اولیه هیچ شباهتی به کلید سه‌گوش امروزی نداشت. تکامل و تغییرات قفل‌‌های درب آسانسور و کلید آن به مرور زمان شکل گرفت. با پیشرفت صنعت و تولد شرکت‌‌های بزرگ آسانسوری، به دلیل سهم بازار بالای این شرکت‌‌ها، قطعات آن‌‌ها رواج و کاربرد و استفاده فراوان داشت. مثلاً طی سال‌‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ میلادی، قفل‌‌های ساخت شرکت شیندلر رواج فراوان داشت و در نتیجه برای باز کردن این قفل‌‌ها از کلید‌هایی که به کلید دو گوش معروف بود، استفاده می‌‌شد. در انتهای این کلید‌های فلزی، دو زبانه وجود داشت که در سوراخ‌‌های متناظر در قفل جای می‌‌گرفتند و با گردش کلید، بازوی قفل به چرخش در‌می‌‌آمد و قفل باز می‌‌شد. این کلید بیشتر برای باز کردن قفل درب‌‌های لولایی استفاده می‌‌شد.

نمونه دیگر از کلید‌های قدیمی، کلید‌های پلاستیکی بودند که شبیه چوب بستنی، تخت و نازک بوده و در یک سر آن بخشی قلاب‌مانند وجود داشت. این کلید برای باز کردن قفل درب‌‌های اتومات کاربرد داشت.

تنوع این کلید‌ها باعث مشکلاتی در مواقع اضطراری می‌‌شد، لذا رفته‌رفته با ظهور استاندارد و ایجاد وحدت رویه، کلید آسانسور به شکل واحد و به صورت کلید سه گوش امروزی تبدیل شد.

کاربرد کلید مخصوص درب آسانسور

کلید سه گوش آسانسور، کلیدی پرکاربرد به منظور باز کردن قفل انواع درب آسانسور است. این کلید جهت باز کردن درب آسانسور در مواقع اضطراری مانند عملیات نجات افراد محبوس در آسانسور در زمان نقص فنی و خرابی آسانسور یا قطع برق آن و نیز هنگام سرویس و نگه‌داری آسانسور و تعمیرات آن استفاده می‌‌شود. همچنین امروزه به منظور یکسان‌‌سازی قفل‌‌های استفاده‌شده در سایر قطعات و تجهیزات آسانسور، قفل‌‌های دیگری از جمله قفل درب تابلوی فرمان آسانسور، نردبان‌‌های چاهک که توسط قفل ویژه‌‌ای در دیواره چاه ثابت شده‌‌اند و یا در صورت تعبیه دریچه سقفی یا درب اضطراری در کابین، قفل آن‌‌ها نیز به شکل سه گوش و مشابه قفل درب ساخته می‌‌شوند که برای باز و بسته کردن آن‌‌ها نیز از کلید سه گوش آسانسور استفاده می‌‌شود.

فرض نمایید در اثر قطع برق شهری، تعدادی مسافر در کابین آسانسور محبوس شده‌‌اند و شما به دلیل عدم آشنایی با شیوه نجات مسافران و نیز عدم دسترسی به کلید آسانسور، با آتش نشانی تماس گرفته‌‌اید. چنانچه آتش‌نشانان کلید درب طبقات را به همراه نداشته باشند، چون اولویت در عملیات نجات حفظ جان افراد است آن‌‌ها با ابزارهای خاص درب طبقه را از لولا خارج می‌‌کنند تا افراد را نجات دهند. در این حالت شاید به اهمیت «وجود کلید سه گوش» در ساختمان و نقش آن بیشتر پی ببرید. چرا که اگر کلید در ساختمان موجود می‌‌بود، نه تنها بدون فوت وقت درب را باز می‌‌کردید و افراد را در اسرع وقت نجات می‌‌دادید، بلکه از وارد شدن خسارت مالی به آسانسور و ساختمان نیز جلوگیری می‌‌شد.

بیشتر بخوانید:

• هنگام گیر افتادن در آسانسور چه کار کنیم؟
• ساخت اولین آسانسور بدون برق در ایران!
• روش های کاربردی جلوگیری از خرابی آسانسور
• سیستم ایمنی آسانسور از چه اجزایی تشکیل شده است؟ 

نکات ایمنی هنگام استفاده از کلید درب طبقات

در زمان استفاده از کلید سه گوش آسانسور، لازم است یک سری نکات ایمنی رعایت شوند که در ادامه می‌خوانید:

• همیشه باید یک کلید سه گوش به‌همراه دستور‌العمل استفاده از آن در موتور‌خانه آسانسور موجود باشد. همچنین می‌توان کلید را نزد یک فرد آموزش‌دیده که همیشه در ساختمان حضور دارد (مانند سرایدار یا نگهبان) قرار داد.
• هیچ‌‌گاه در حین حرکت آسانسور قفل را باز نکنید، چرا که مدار ایمنی آسانسور قطع و باعث توقف ناگهانی آن می‌شود. حال اگر مسافری داخل کابین باشد حبس و دچار اضطراب خواهد شد.
• پس از باز کردن قفل با کلید سه گوش، حتما از بسته و قفل شدن دوباره درب اطمینان حاصل کنید.
• استفاده از کلید سه گوش و باز کردن قفل درب آسانسور توسط افرادی که آموزش کافی درمورد آن ندیده‌‌اند، می‌‌تواند موجب خطر و بروز حوادث جبران‌‌ناپذیر شود.

نتیجه­ گیری

کلید سه گوش آسانسور یکی از لوازم جانبی مهم و پرکاربرد در آسانسور است که جهت باز کردن قفل درب آسانسور در مواقع نجات اضطراری یا سرویس و نگه‌داری به کار می‌‌روند. این کلید‌ها از آلیاژ مقاوم ساخته شده و دارای طول عمر بالایی هستند. عدم وجود این کلید در ساختمان‌‌های دارای آسانسور و یا استفاده از آن توسط افراد ناوارد، می‌‌تواند باعث خسارات جانی و مالی شود. مقطع بازکننده کلید سه‌گوش در تمام کلید‌ها یکسان است؛ اما امروزه کلید‌های با طول بازوی بلندتر به منظور راحتی در استفاده از کلید، تولید می‌‌شود. در شکل زیر مقطع یک کلید سه گوش استاندارد با ابعاد آن را مشاهده می‌‌کنید.