خطرات پیدا و پنهان استفاده از پله برقی و راههای پیشگیری از آنها

پله برقی‌ها همانند آسانسورها بخش جدایی ناپذیری از زندگی شهرنشینی هستند. چنانچه در استفاده از این وسایل راحت و مفید دقت لازم به عمل نیاید، مانند هر وسیله حمل و نقل مشابه دیگر، خطرات استفاده از آن‌ها اجتناب ناپذیر خواهد بود. اگرچه اکثر مردم بر این باورند که استفاده از آسانسور خطرات زیادی دارد؛ اما واقعیت این است که خطرات استفاده از پله برقی بسیار جدی‌تر از آسانسورهاست.

به گزارش کابین نیوز، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از پله برقی استفاده می‌کنند. آمارها نشان میدهد که سالانه هزاران نفر بر اثر سوانح پله برقی مجروح شده یا جان خود را از دست می‌دهند. همچنین علاوه بر صدمات جسمی، آسیبهای روحی و ترس استفاده از پله برقی، دیگر صدمات ناشی از تجربه یا مشاهده حوادث پله برقی است. با این حال، با افزایش جمعیت شهری، لزوم ساخت و استفاده از پله برقیها جهت حل مشکلات حمل و نقل سریع و راحت در ساختمان‌ها، اجتناب ناپذیر است. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا از خطرات پنهان پله برقی آگاهی پیدا کنید.

اهمیت آگاهی از خطرات استفاده از پله برقی

کودکان و سالمندان آسیب پذیرترین افرادی هستند که در معرض خطرات ناشی از پله برقی قرار دارند. کودکان از آنجا که آگاهی کاملی از محیط پیرامون خود ندارند، به صورت غریزی کنجکاوند تا از محیط اطراف خود مطلع شوند و به این دلیل در مخاطره هستند. همچنین سالمندان به دلیل ناتوانی در کنترل تعادل خود در استفاده از پله برقی در معرض خطرند. لذا آگاهی از خطرات استفاده از پله برقی و رعایت نکات ایمنی در استفاده از این وسیله برای مسافران و کودکان و سالمندان مفید خواهد بود.

از جمله حوادث رایجی که در هنگام استفاده از پله برقی ممکن است با آن مواجه شوید، می‌توان به مواردی مانند عدم تعادل مسافر، گیر افتادن انگشتان بین هندریل، کفش یا لباس در بین پله‌ها و مشکلات مکانیکی و نقص فنی در عملکرد پله برقی اشاره کرد که سبب افتادن از پله یا آسیب دیدگی خواهد شد. بنابراین روشهای ارزیابی چنین خطراتی و نحوه برخورد با آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

خطرات استفاده از پله برقی

خطرات مهم مرتبط با پله برقی عبارتند از:

• خطرات مکانیکی
• خطرات آتش سوزی
• خطرات سقوط و سر خوردن
• خطرات تشعشع
• خطرات الکتریکی
• خطرات ناشی از بی توجهی به اصول ارگونومیک در طراحی ماشین آلات

خطرات مکانیکی

خطرات استفاده از پله برقی به صورت مکانیکی شامل مواردی می‌شوند که در زیر آمده‌اند و در ادامه همراه با راه‌های پیشگیری از آنها شرح داده شده‌اند.

• تماس با قطعات متحرک ماشین‌ آلات
• له شدن یا قطع شدن انگشت
• پاره شدن یا گیر افتادن لباس به پنل‌های مجاور
• برخورد با سازه ساختمان یا پله برقی‌های دیگر
• گیر افتادن دست و لباس در محل ورود و خروج هندریل
• گیر افتادن کفش یا لباس بین پله و شانه‌ها یا بین نرده و پله
• فاصله بین هندریل و کف طبقه
• گیر کردن لباس، کفش یا اعضای بدن بین شیار دو پله متوالی

مطالب مرتبط:

هنگام گیر افتادن در آسانسور چه باید کرد؟ 

حوادث در آسانسور و راه‌های جلوگیری از آن

تماس با قطعات متحرک ماشین آلات

میبایست تمام قسمت‌های مکانیکی متحرک پله برقی با دیواره‌ها و پنل‌های بدون روزنه پوشش شود تا کسی نتواند قسمت‌های متحرک داخلی را از بیرون لمس نماید. این پنل‌ها باید دارای مقاومت مکانیکی کافی باشند و در برابر اعمال نیروی ذکر شده در استاندارد، بدون تغییر شکل دائم باشند. البته وجود روزنه‌های تهویه مجاز است. طراحی این روزنه‌های تهویه نیز باید مطابق استاندارد باشد تا دسترسی به قطعات متحرک امکانپذیر نباشد. با این حال برخی از اجزای متحرک پله برقی از جمله پله‌ها و هندریل(دستگیره) در دسترس مسافران است که در صورت عدم توجه به الزامات ایمنی، می‌توانند باعث صدمات جدی و افزایش خطرات استفاده از پله برقی شوند.

له شدن یا قطع شدن انگشت

چنانچه فاصله بین هندریل و پروفیل نرده بیش از حد مجاز باشد یا در صورتی که پنل‌های دیواره داخلی نرده با شکاف‌های نامناسب بیش از فاصله مجاز براساس استاندارد نصب شده باشد، می‌تواند باعث از دست دادن انگشتان یا آسیب‌های جدی به آن شود. این یکی از خطرات استفاده از پله برقی است که ممکن است بیشتر برای کودکان اتفاق بیفتد.

پاره شدن یا گیر افتادن لباس به پنل‌های مجاور

در صورتی که پنل‌های داخلی نرده به اندازه کافی صاف و هموار نباشد، چنین حوادثی ممکن است رخ دهد. لذا برجستگی‌های مجاز برای پنل‌های داخلی، باید براساس استاندارد باشد. یکی دیگر از عوامل مهم در مورد ساختار پنل‌ها این است که لبه‌های پنل نیز باید گرد یا اریب باشد تا خطر پارگی یا گیر افتادن لباس کاهش یابد.

برخورد با سازه ساختمان یا پله برقی‌های دیگر

برخورد مسافران با سازه ساختمان در مجاورت پله برقی مانند دیواره‌ها، سقف یا سایر پله برقی‌ها به ویژه در حالت نصب متقاطع پله برقی‌ها، خطر دیگر استفاده از پله برقی است که برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن، باید اجرا و نصب پله برقی‌ها در ساختمان‌ها مطابق ضوابط استاندارد صورت پذیرد.

گیر افتادن دست و لباس در محل ورود و خروج هندریل

یکی از خطرات استفاده از پله برقی که مسافران به ویژه کودکان را تهدید می‌کند، هدایت انگشتان توسط هندریل در محل ورودی نرده به داخل نرده است. علاوه بر این، لباس یا اشیا همراه مسافران نیز ممکن است توسط هندریل به داخل نرده کشیده شوند. برای جلوگیری از چنین خطری باید قطعه‌ای به نام “حفاظ ورودی” به همراه یک کنتاکت ایمنی در ورودی نرده نصب شود. در صورتی که جسمی در ورودی نرده گیر کند، حفاظ ورودی به عقب رانده شده و کنتاکت ایمنی دستگاه را قطع می‌کند.

گیر افتادن کفش یا لباس بین پله و شانه‌ها یا بین نرده و پله

یکی از جدی‌ترین خطرات استفاده از پله برقی زمانی است که فاصله بین پله و شانه‌ها یا نرده و پله بیش از حد مجاز باشد که سبب گیر افتادن اجسام بین آن‌ها می‌شود. در برخی کشورها که افراد لباس‌های بلند می‌پوشند یا برخی مسافران که از کفش‌های انعطاف‌ پذیر استفاده می‌کنند، احتمال بروز چنین خطراتی بیشتر است. در صورت بروز این اتفاق، این وسایل با نیرویی باورنکردنی به داخل کشیده می‌شوند و ممکن است شرایط بسیار خطرناکی ایجاد کند. برای جلوگیری از این گونه حوادث بهتر است یک برش جهت انحراف بر روی پنل نصب شود. شکستگی شانه پله برقی نیز سبب گیر افتادن اجسام بین پله و شانه می‌شود که تعویض شانه‌های شکسته ضروری و مهم است.

فاصله بین هندریل و کف طبقه

ممکن است یک شیء مثلاً یک توپ در فاصله بین هندریل و کف طبقه گیر کند. برای جلوگیری از چنین مواردی باید فاصله بین هندریل و کف تمام شده طبقه مطابق با استاندارد باشد.

گیر کردن لباس، کفش یا اعضای بدن بین شیار دو پله متوالی

اگر فاصله بین شیار دو پله متوالی بیش از حد مجاز باشد، می‌تواند برای مسافران خطرناک باشد. کفش‌های نرم یا صندل مسافران ممکن است در فاصله بین دو پله گیر کند و سبب بروز حوادث خطرناکی شود. لذا ضروری است تا فاصله دو پله متوالی مطابق با استاندارد باشد.

 

خطرات آتش سوزی پله برقی‌ها

آتش سوزی یکی دیگر از خطرات استفاده از پله برقی است که ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. تنها یک جرقه کافی است تا سطح بالای روغن ترکیب شده با گرد و غبار و پرزهای جمع شده در تجهیزات داخلی پله برقی را مشتعل نماید. سیگار روشنی که توسط مسافران بی توجه به ممنوعیت استعمال دخانیات بر روی پله برقی رها می‌شود یا یک کبریت روشن، می‌تواند زباله‌ها یا پرزهای روغنی روی قطعات متحرک را مشتعل کرده و باعث صدمات جبران ناپذیر شود. لذا جهت کاهش خطرات استفاده ار پله برقی ناشی از آتش سوزی، نظافت دوره‌ای دقیق و اجزای داخلی پله برقی اهمیت بالایی دارد.

همچنین در صورت عدم روغنکاری صحیح و به موقع قطعات متحرک، گرمای بیش از حد در اثر کارکرد این اجزای متحرک، خود عاملی دیگر در بروز احتراق و آتش سوزی است. بنابراین با روغنکاری صحیح و دوره‌ای و نیز نظافت اجزای داخلی پله برقی، می‌توان خطر آتش سوزی در پله برقی را کاهش داد.

بیشتر بخوانید: روش‌های جلوگیری از خرابی آسانسور

خطرات لغزش، زمین خوردن و سقوط

لغزش، زمین خوردن و سقوط از پله برقی از شایع‌ترین حوادث پله برقی و پیاده روی متحرک هستند. کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر زمین خوردن و لغزش هستند. برخی از مسافران بی احتیاطی که با سرعت روی پله برقی می‌دوند یا راه می‌روند، ممکن است بلغزند و سقوط کنند. آن‌ها نه تنها به خودشان، بلکه با سقوط بر روی سایر مسافران، باعث صدمه به آن‌ها نیز می‌شوند. دلایل اصلی سر خوردن و سقوط مسافران به شرح زیر است.

• خطر لغزش بر روی پله یا روی صفحه شانه
• خطر سقوط از پله برقی به دلیل عدم همخوانی سرعت پله‌ها با هندریل
• خطر سقوط از پله برقی ناشی از تغییر جهت حرکت
• خطر سقوط از پله برقی ناشی از افزایش/کاهش ناگهانی شتاب یا سرعت
• خطر سقوط از پله برقی ناشی از عدم وجود نور کافی در ابتدا و انتهای پله برقی
• خطرات ناشی از تشعشعات الکترومغناطیسی پله برقی
• خطرات الکتریکی پله برقی به دلیل تماس مستقیم یا غیرمستقیم با قطعات برقی
• خطرات ناشی از بی توجهی به اصول ارگونومیک در طراحی ماشین آلات

خطر لغزش بر روی پله یا روی صفحه شانه

لغزش بر روی پله یا روی صفحه شانه از دیگر خطرات استفاده از پله برقی است که ممکن است جان مسافران را تهدید کند. اگر پله‌ها به درستی طراحی نشده باشند و جنس مواد سازنده آن‌ها مناسب نباشند، می‌توانند به سادگی باعث لیز خوردن مسافرین شوند و از آنجا که پله‌ها در حال حرکت هستند، باعث سقوط سایر مسافرین بر روی یکدیگر می‌شوند. پله‌ها باید از موادی ساخته شوند که اصطکاک کافی داشته باشند و یا حتی در صورت خیس یا لغزنده شدن سطح پله، مانع سر خوردن مسافرین شوند. این موضوع خصوصاً برای پله برقی‌هایی که در فضای باز و در معرض برف و باران استفاده می‌شوند، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. همچنین سطح پاخور پله‌ها نیز باید با مقررات استاندارد همخوانی داشته باشد.

خطر سقوط از پله برقی به دلیل عدم همخوانی سرعت پله ها با هندریل

عدم همخوانی سرعت پله‌ها با هندریل نیز باعث افزایش خطرات استفاده از پله برقی می‌شود. برخی از مسافران، به ویژه کودکان و افراد مسن، به منظور حفظ تعادل خود، از لحظه‌ای که روی پله برقی قرار می‌گیرند تا لحظه پیاده شدن از آن، هندریل را نگه می‌دارند و آن را رها نمی‌کنند. اگر اختلاف سرعت هندریل و پله‌ها بیش از میزان مجاز باشد، هندریل دست مسافر را با خود کشیده و باعث افتادن و سقوط مسافر می‌شود. برای جلوگیری از چنین موضوعی باید یک وسیله ایمنی جهت کنترل سرعت هندریل تعبیه گردد.

خطر سقوط از پله برقی ناشی از تغییر جهت حرکت

هر دلیلی که باعث تغییر جهت حرکت در پله برقی شود، می‌تواند منجر به سقوط مسافران شود. به طور مثال هنگامی که تعداد زیادی مسافر بر روی پله‌ها قرار داشته باشند و زنجیر پله برقی پاره شود، پله‌ها شروع به حرکت معکوس کرده و باعث سقوط مسافران بر روی یکدیگر می‌شود. برای جلوگیری از حرکت معکوس پله‌ها در چنین حوادثی، باید وسیله‌ای جهت تشخیص سرعت بیش از سرعت نامی پله برقی تعبیه گردد.

خطر سقوط از پله برقی ناشی از افزایش/کاهش ناگهانی شتاب یا سرعت

اگر هنگامی که بر روی پله برقی افراد ایستاده باشند و ناگهان پله برقی روشن شود، به دلیل شتاب زیاد ابتدایی حرکت باعث می‌شود تا مسافران تعادل خود را از دست داده و بر روی همدیگر سقوط کنند. همچنین این اتفاق ممکن است در اثر توقف ناگهانی پله برقی، زمانی که با سرعت در حال حرکت است، رخ دهد.

خطر سقوط از پله برقی ناشی از عدم وجود نور کافی در ابتدا و انتهای پله برقی

در ابتدا و انتهای هر پله برقی، باید تعدادی پله افقی وجود داشته باشد تا سوار و پیاده شدن مسافرین با ایمنی انجام شود. میبایست در این محل‌ها به منظور تشخیص این پله‌های افقی، شکاف بین آن‌ها و کاهش خطرات استفاده از پله برقی، نور کافی موجود باشد تا مسافران بتوانند به راحتی این پله‌ها را تشخیص دهند و از پا گذاشتن بر روی شکاف بین پله‌ها خودداری نمایند یا با بالا رفتن پله‌ها، تعادل خود را از دست ندهند. حداقل شدت روشنایی در این محل‌ها LUX 50 می‌باشد. بدیهی است عدم وجود نور کافی می‌تواند باعث زمین خوردن مسافران شود که می‌تواند بالقوه صدمات جدی ایجاد نماید.

خطرات ناشی از تشعشعات الکترومغناطیسی پله برقی

تشعشعات الکترومغناطیسی در دنیای مدرن امروز اجتناب ناپذیر است و به اشکال مختلفی مانند امواج رادیویی، امواج مایکروویو، اشعه ایکس و پرتوهای گاما در اطراف ما وجود دارند. حتی نور خورشید نیز نوعی انرژی الکترومغناطیسی است. تشعشعات الکترومغناطیسی از تشعشعات با فرکانس پایین و فرکانس بالا تشکیل شده است. فرکانس‌های پایین مستقیماً بر سلامت انسان تأثیرگذار نیستند؛ اما فرکانس‌های بالا به عنوان پرتوهای یونیزه کننده، می‌توانند تأثیرات منفی بر سلامت انسان داشته باشند.

پله برقی‌ها نیز به دلیل دارا بودن منابع تغذیه سوئیچینگ، می‌توانند تشعشعات الکترومغناطیس ساطع نمایند. به منظور جلوگیری از تشعشعات منفی، لازم است تا در ساخت پله برقی‌ها از الزامات استانداردهای EN12015:2014 و EN12016:2013 پیروی شود. همچنین پله برقی‌ها به دلیل دارا بودن برخی قطعات مانند پله‌های آلومینیومی، به عنوان گیرنده تشعشعات الکترومغناطیسی نیز عمل می‌کنند. زمین کردن یا ارت نمودن پله برقی، یک راه مهم برای به حداقل رساندن اثر این تشعشعات است.

خطرات الکتریکی پله برقی به دلیل تماس مستقیم یا غیرمستقیم با قطعات برقی

خطرات الکتریکی بیشتر سرویسکاران پله برقی را تهدید می‌کند. تماس با قطعات برقی پله برقی می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم رخ دهد. رعایت استانداردهای الکتریکی و دستورالعمل‌های ایمنی نصب و آموزش نکات ایمنی به پرسنل فنی، در کاهش این مخاطرات بسیار مؤثر است. همچنین اجرای سیستم ارت بندی در ایمنی مسافران و سرویسکاران بسیار پر اهمیت است.

خطرات ناشی از بی توجهی به اصول ارگونومیک در طراحی ماشین آلات

رعایت اصول و ابعاد ارگونومیک برای تأمین ایمنی مسافران در زمان طراحی و اجرای پله برقی الزامی است. برخی از این ابعاد و الزامات عبارتند از: ابعاد نرده، عرض نرده، تعداد پله افقی در ابتدا و انتهای پله، ابعاد پاخور پله‌ها، نصب روشنایی کافی، تأمین فضای کافی در محل‌های کاری سرویسکاران و … .

نکات ایمنی استفاده از پله برقی

نکات ایمنی مهم در رابطه با استفاده از پله برقی به طور خلاصه به شرح زیر ارائه می‌گردد. شما با رعایت این نکات می‌توانید خطرات استفاده از پله برقی را به حداقل برسانید.

• از ازدحام بر روی پله برقی بپرهیزید.
• به هندریل(دستگیره) پله برقی تکیه ندهید.
• با کفش پاشنه بلند، پای برهنه و دمپایی از پله برقی استفاده نکنید.
• کالسکه کودک، سبد چرخ دار خرید، ویلچر و روچرخه را با پله برقی جابه جا نکنید.
• با رسیدن به انتهای پله برقی، سریعاً از خروجی دور شده و باعث مسدود شدن خروجی نشوید.
• کیف یا وسایل دستی همراه خود را بر روی هندریل پله برقی قرار ندهید.
• روی پله‌ها یا هندریل ننشینید.
• در صورت استفاده از پله برقی، هندریل آن را محکم بگیرید.
• پیش از سوار شدن به پله برقی، جهت حرکت آن را مشاهده نمایید و در هنگام استفاده، نگاه خود را در جهت حرکت پله برقی نگه دارید و از خیره شدن به اطراف و به فکر فرو رفتن بپرهیزید.
• صدای غیرمتعارف و حرکات و لرزش‌های غیرطبیعی را به مسئولین اطلاع دهید.
• دست کودکان را هنگام استفاده از پله برقی محکم بگیرید و به کودکان تذکر دهید که “پله برقی وسیله بازی نیست”.
• از برس‌های کناره پله برای تمیز کردن کفش استفاده نکنید.
• توجه کنید که هندریل پله برقی جلوتر یا عقب‌تر از شما حرکت نکند.
• بر روی پله برقی راه نروید تا تعادلتان را بهتر حفظ کنید.
• در سمت راست بایستید و سمت چپ را باز بگذارید.
• لباس‌های خود را از پله‌ها و کناره‌ها دور نگه دارید.
• هنگامی که پله برقی خاموش است، از آن استفاده نکنید.

 کلام پایانی 

عوامل زیادی باعث بروز و افزایش خطرات استفاده از پله برقی می‌شوند. این خطرات بیشتر برای کودکان و سالمندان اتفاق میافتد. شما می‌توانید با مطالعه این مقاله به خوبی با خطرات پله برقی آشنا شوید و به کودکان و سالمندان نیز آموزش دهید. جهت کاهش حوادث پله برقی باید توصیه کارشناسان صنعت آسانسور را جدی گرفته و به آن‌ها عمل کنید.