انواع تابلو فرمان آسانسور از جهات مختلفی متفاوت هستند که باید هنگام انتخاب و خرید به این موضوع دقت کنید. در این مقاله شما را با تعریف تابلو فرمان، اجزای تشکیل دهنده و انواع آن آشنا می‌کنیم.
آشنایی کامل با انواع تابلو فرمان آسانسور و مشخصات آن‌ها
نعیمه گلی، کابین نیوز – آسانسور، وسیله‌ای است که امروزه تمامی افراد ممکن است چندین بار در یک روز از آن استفاده کنند اما توجهی به نحوه‌ی عملکرد آن نداشته باشند. آسانسورها از قطعات و اجزای مختلفی تشکیل شده است که تابلو فرمان یکی از این قطعات است. انواع تابلو فرمان آسانسور از جهات مختلفی متفاوت هستند که باید هنگام انتخاب و خرید به این موضوع دقت کنید.
همچنین باید هنگام خرید به نکاتی مانند تعداد طبقات ساختمان، ابعاد و ظرفیت آسانسور دقت کنید. این قطعه از حساسیت بالایی برخوردار است و به آن مغز آسانسور می‌گویند؛ در صورتی که در روند عملکرد تابلو فرمان مشکلی به وجود آید؛ شبکه و سیستم آسانسور به صورت کلی قطع خواهد شد و مسافران قادر به استفاده از آن نخواهند بود. در این مقاله شما را با تعریف تابلو فرمان، اجزای تشکیل دهنده و انواع آن آشنا می‌کنیم.
تابلو فرمان آسانسور چیست؟
یکی از اجزای مهم در بخش‌های الکترونیکی و کنترلی آسانسور، تابلو فرمان آسانسور است. این قطعه که بدنه‌ای فلزی دارد و به شکل جعبه است در موتورخانه آسانسور نصب شده و وظیفه‌ی اصلی آن کنترل حرکت کابین و اعلام وضعیت‌های مختلف است.
اجزای تابلو فرمان آسانسور
به غیر از مدارهای فرمان، ریزپردازنده‌ها و قطعات الکترونیکی دیگری نیز وجود دارند که در انواع تابلو فرمانهای آسانسور مشترک هستند. برخی از این قطعات عبارت‌اند از:
- ترانس CT
- کنتاکتورهای الکترونیکی SSR
- بی متال‌ها
- کلیدهای اتوماتیک MCB
- رله‌ها
- ترانسفورماتور تغذیه
- شارژر باطری تابلو IPS
- پل دیودی کنتاکتور
- تایمرها
- آی سی IC
- کلیدهای حرارتی
- ترمینالها و سوکت‌ها
- رگلاتور خازنی
- کلیدهای گردان
- کلیدها و فیوزها
- لامپ‌های سیگنال
- کنتاکتورها
معرفی انواع تابلو فرمان آسانسور
انواع تابلو فرمان اسانسور از نظر شیوه تولید و دیگر ویژگی‌های متفاوت هستند که هر کدام کاربرد و وظیفه‌ی خاصی نیز دارند. به طور کلی تابلو فرمان‌ها از نظر نقشه بندی مداری و نوع حرکت و موتور آسانسور به 2 دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام از این موارد شامل طبقه بندی‌های خاصی هستند که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.
- انواع تابلو فرمان آسانسور از نظر نقشه‌بندی مداری
- انواع تابلو فرمان آسانسور از نظر نوع حرکت
1. انواع تابلو فرمان آسانسور از نظر نقشه بندی مداری
تابلو برق آسانسور را از نظر تجهیزات و مدارهای به کار رفته و نوع نقشه کشی مدار الکترونیکی به 4 دسته زیر تقسیم می‌شوند.
- رله‌ای
- دیجیتالی
- PLC
- میکروکنترلری(میکروپروسسوری)
رله‌ای
این نوع تابلو فرمان، جزو قدیمی‌ترین انواع تابلو فرمان های آسانسور است. قطعات و تجهیزات به کار رفته در این نوع تابلو فرمان‌ها، کاملاً مشابه تابلو فرمانهای صنعتی است. این نوع تابلو فرمان‌ها به دلیل عدم هماهنگی با تکنولوژی‌های جدید و سیستم‌های هوشمند آسانسور، کاربرد زیادی در سیستم‌های آسانسور امروزی ندارند.
دیجیتالی
یکی از انواع تابلو فرمان اسانسور از نظر نقشه مداری تابلو فرمان دیجیتالی است. در تابلو فرمانهای دیجیتالی، عملکرد آسانسور با استفاده از ICهای دیجیتالی، کنترل می‌شود. برای تغییر برنامه در این نوع تابلو فرمان‌ها باید IC ها را تعویض نمود. منطق کاری تابلو فرمان دیجیتالی شبیه به رله‌ای است اما مزایایی نسبت به تابلوهای رله‌ای دارد که عبارتنداز:
- مصرف پایین انرژی و برق
- حجم و اندازه کمتر
- سرعت بالای عملکرد
- صدا و نویز کمتر
در کنار مزیت‌های تابلو فرمان دیجیتالی، معایبی نیز وجود دارد، به عنوان مثال؛ این نوع تابلو فرمان از میزان انعطاف‌پذیری کمتری برخوردار است و به نسبت، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
PLC
در این تابلو فرمان‌ها از PLC برای کنترل سیستم آسانسور استفاده می‌شود. این قطعه، دستگاهی است که به پردازنده، حافظه، مبدل‌های ولتاژ و یک سری پورت ورودی و خروجی مجهز است. مزیت مهم PLC، برنامه‌پذیر بودن است؛ اما از منظر عملی، استفاده از PLC برای تابلو فرمان به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد.
میکروکنترلری (میکروپروسسوری)
یکی دیگر از انواع تابلو فرمان آسانسور، تابلو فرمان میکروکنترلری است. این نوع تابلو فرمان، جزو پرکاربردترین تابلو فرمان‌ها در بازار کنونی صنعت آسانسور است. تابلو فرمان میکروکنترلر، دارای قسمت‌های بسیاری برای کنترل و هدایت فرآیندهای صنعتی هست و در یک پکیج کلی قرار دارد. از انواع تابلو فرمان میکروکنترلری می‌توان به AVR، 8051 و … اشاره کرد. برخی از مزایای تابلو فرمانهای میکروکنترلری شامل موارد زیر است.
|
مورد |
مزیت |
| 1 |
سرعت بالا |
|
2 |
حساسیت پایین به نویز |
| 3 |
برخورداری از حافظه زیاد |
|
4 |
پردازش هوشمند |
| 5 |
کم هزینه و مقرون به صرفه بودن |
|
6 |
تعمیر و تعویض راحت |
| 7 |
حجم و اندازه کم |
|
8 |
کم مصرف بودن |
2. انواع تابلو فرمان آسانسور از نظر نوع حرکت
در دسته بندی انواع تابلو فرمان های آسانسور، نوع حرکت آسانسور نیز یک معیار دسته بندی است. به این ترتیب تابلو فرمان‌ها بر اساس نوع موتور، سیستم آسانسور و نحوه حرکت آن به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
- تابلو فرمان تک سرعته یا درایودار (3VF)
- تابلو فرمان دو سرعته (AC2)
- تابلو فرمان هیدرولیک آسانسور
- تابلو فرمان هیدرولیک تلفیقی
- تابلو فرمان گیرلس Gearless
تابلو فرمان تک سرعته یا درایودار (3VF)
در تقسیم بندی انواع تابلو فرمان آسانسور بر اساس نوع حرکت، یکی از انواع تابلو فرمان تک سرعته یا درایودار است. در این نوع از تابلو فرمان، یک درایور دور موتور وجود دارد که سطح فرکانس و ولتاژ را تغییر می‌دهد. این تغییرات فرکانس و ولتاژ باعث تغییر در سرعت و همچنین به وجود آمدن بهترین شرایط بهتری برای استارت موتور می‌شود. با استفاده از این تابلو فرمان، راه اندازی موتور به آهستگی و بدون لرزش یا سر و صدا خواهد بود.
وجود درایور دور موتور باعث می‌شود سرعت موتور آسانسور از لحظه شروع به یک‌باره از صفر به سرعت نامی نرسد. شروع با دور آهسته خواهد بود و با افزایش تدریجی ولتاژ، موتور به آرامی به سرعت نامی خود خواهد رسید. از مزیت‌های این تابلو فرمان، عدم وجود تکان‌های ناگهانی کابین آسانسور، هنگام استارت و توقف موتور است.
تابلو فرمان دو سرعته (AC2)
تابلو فرمان دو سرعته، برای آسانسورهایی کاربرد دارد که موتور آن‌ها دارای دو سیم پیچ برای دو سرعت متفاوت هست. در این سیستم آسانسور، ابتدا موتور با سیم پیچ دور تند شروع به حرکت می‌کند و سریعاً به سرعت نامی خود می‌رسد. هنگام نزدیک شدن آسانسور به طبقه‌ی مورد نظر، سیم پیچ دور تند از مدار خارج شده و سیم پیچ دور کند وارد مدار می‌شود و سرعت آسانسور کاهش می‌یابد تا به صفر برسد.
در این روش، جریان راه اندازی موتور 5 تا 7 برابر جریان نامی سیم پیچ است که علاوه بر کاهش عمر مفید موتور، سبب افزایش مصرف برق نیز می‌شود. همچنین، تکان‌های ناشی از شروع حرکت و تغییر سرعت موتور محسوس بوده و باعث ایجاد ضربه ناگهانی در کابین می‌شود.
تابلو فرمان هیدرولیک آسانسور
از دیگر انواع تابلو فرمان اسانسور بر اساس نوع حرکت می‌توان به تابلو فرمان هیدرولیک آسانسور اشاره کرد. این مدل تابلو فرمان، اکثراً برای آسانسورهایی که در ساختمان‌های با حداکثر هشت طبقه نصب شده‌اند، استفاده می‌شود. از خصوصیات آن‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- حفاظت کامل از موتور، پمپ توسط برد کنترل بار
- قابلیت راه اندازی انواع پاور یونیت‌های موجود در بازار
- امکان راه اندازی برای انواع دربهای AC/DC شامل دربهای اتوبوسی، سماتیک و سلکوم ۲۲۰ و مری
- امکان راه اندازی تا ۸ طبقه کلکتیودان و ۶ طبقه کلکتیو سلکتیو، با استفاده از جعبه رویزیون کارکدک قابل افزایش به ۱۶ طبقه کلکتیودان و ۹ طبقه کلکتیو سلکتیو
تابلو فرمان هیدرولیک تلفیقی
از ویژگی‌های این مدل تابلو فرمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
قابلیت کنترل انواع پاوریونیت‌ها با تعداد شیرهای مختلف
- راه اندازی سیستم‌های هیدرولیک به صورت تک ضرب، ستاره مثلث یا به وسیله درایو
- دارای سیستم کنترل بار و فاز برای تشخیص صحیح توالی فاز و محافظت از موتور در برابر جریان اضافه
- امکان releveling برای هم سطح سازی مجدد
- انتخاب منطق پاسخگویی به احضارها به صورت کلکتیودان یا فول کلکتیو یا پوش باتون
- قابلیت تنظیم فاصله زمانی فعال شدن موتور تا شیرها و فاصله زمانی قطع شدن شیرها تا موتور برای نرمی حرکت و زمان بین ستاره و مثلث Pump off Delay
- قابلیت کنترل آسانسور به صورت duplex یا simplex
- توانایی ثبت ۱۰ عملکرد آخر با نمایش ترتیب وقوع
- توانایی پاسخگویی به احضارها تا ۸ توقف به صورت پارالل و ۱۶ توقف به صورت سریال
- انتخاب منطق پاسخگویی به احضارها به صورت کلکتیودان یا فول کلکتیو یا پوش باتون
- قابلیت جداسازی سنسورهای توقف جهت بالا و پایین
- توانایی جدا کردن دوراندازهای جهت بالا و پایین برای استفاده در طبقات کوتاه و بلند متعدد
در ادامه به بررسی تابلو فرمان گیرلس و تابلو فرمان گیرلس تلفیقی که از انواع تابلو فرمان های آسانسور بر اساس نوع حرکت هستند می‌پردازیم.
تابلو فرمان گیرلس Gearless
در تابلو فرمان گیرلس از درایوهای کنترل سرعت vvvf استفاده می‌کنند. ساختمان‌هایی دارای حداکثر سی طبقه، مناسب برای نصب این مدل تابلو فرمان‌ها هستند.
ویژگی‌های تابلو فرمان گیرلس
در بخش زیر، به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های تابلو فرمان گیرلس اشاره کرده‌ایم.
- مجهز به سیستم نجات اضطراری
- کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های برق به دلیل استفاده از درایوهای VVVF
- ایجاد حرکتی نرم و بدون لرزش با استفاده از انواع درایوهای کنترل سرعت VVVF
- حفظ موقعیت کابین به هنگام قطع برق در آسانسورهای دارای حداکثر سرعت ۲.۵m/s
- دارای عملکرد در فازهای I و II آتشنشانی
- امکان به کارگیری سیستم جعبه رویزیون کارکدک
- راه اندازی آسانسور تا حداکثر ۳۲ توقف در تابلوهای ALPHA
- نصب و تعویض آسان بردهای الکترونیکی با بکارگیری ترمینال‌های مناسب
- دارای سیستم حفاظتی کنترل فاز در هنگام جابجایی فاز و یا عدم تعادل در فازها
- امکان استفاده برای انواع مختلف درب‌ها
- مطابق با استاندارد EN81
- برخورداری از قابلیت گزارش گیری از اشکالات آسانسور به واسطه اینترنت
- دارای باطری قابل شارژ جهت تامین روشنایی داخل کابین هنگام قطع برق
- دارای فیوز الکترونیک در خط تغذیه ۲۴ وات جهت حفاظت در قبال اتصال کوتاه
- دارای سیستم حفاظتی موتور در برابر اضافه بار، عدم عملکرد صحیح ترمز، اتصالی در سیم پیچ‌های موتور و یا گیرکردن کابین به کمک درایو
مشخصات تابلو فرمان گیرلس تلفیقی
یکی از انواع تابلو فرمان آسانسور مطابق با نوع حرکت تابلو فرمان گیرلس تلفیقی است که دارای ویژگی‌های زیر است.
- قابلیت پاسخگویی تا ۱۶ طبقه کلکتیودان، ۹ طبقه کلکتیو سلکتیو
- قابل استفاده در پروژه‌های گیرلس MRL و Gearless
- امکان عرضه تابلو به صورت توکار برای پروژه‌های MRL
- درایو انواع موتورهای بدون گیربکس
- قابلیت عرضه به صورت تلفیقی با سیستم نجات اضطراری مخصوص گیرلس
وظایف تابلو فرمان آسانسور
در یک دسته بندی کلی می‌توان وظایف انواع تابلو فرمان اسانسور را به صورت زیر دسته بندی نمود.
- کنترل سرعت موتور اصلی آسانسور
- کنترل جهت حرکت آسانسور (بالا یا پایین به منظور یافتن طبقه موردنظر)
- پردازش درخواست‌هایی که از طریق طبقات و یا داخل کابین صادر می‌شود
- حفظ ایمنی مسافران
- حفاظت از تجهیزات الکتریکی آسانسور
عملکرد تابلو فرمان آسانسور
در صورتی که تابلو فرمان عملکرد بهینه‌ای داشته باشد می‌تواند روی سایر اجزای آسانسور تأثیر بگذارد و کارایی آسانسور را تا حد بالایی افزایش دهد. تابلو فرمان آسانسور باید بتواند وظایف خود را با کمترین استهلاک و مصرف انرژی به بهترین شکل انجام دهد. در ادامه به شرح وظایف تابلو فرمان آسانسور اشاره می‌کنیم.
- از طریق سنسور زنگ خطر، ایمنی لازم در آسانسور را فراهم می‌کند
- وظیفه پذیرش درخواست‌های کلید بیرونی کابین جهت سوار شدن مسافران را بر عهده دارد
- سرعت حرکت و توقف آسانسور تنظیم می‌کند
- از داخل موتورخانه آسانسور می‌تواند فرمان توقف آسانسور را بررسی نماید
- اطلاعات الکترونیکی را پردازش می‌کند
- وضعیت کابین را تشخیص می‌دهد.
- کنترل قطعات مختلف مانند ترمز، برد، کلید و… را بر عهده دارد
- جهت حرکت آسانسور را کنترل می‌کند
نکات طلایی خرید تابلو فرمان
تابلو فرمان، یکی از بخش‌های اصلی آسانسور است و انتخاب یک تابلو فرمان متناسب با آسانسور، از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه کرد. بنابراین هنگام خرید انواع تابلو فرمان
- آسانسور به موارد زیر توجه کنید.
- برخورداری از روند نصب آسان
- ارائه خدمات پس از فروش
- قیمت تابلو فرمان آسانسور
- ظرفیت آسانسور
- مدت زمان استفاده از آسانسور در یک روز
- قدرت موتور
- نوع موتور آسانسور
- تعداد طبقات ساختمان
- تعداد توقف‌های آسانسور
- جریان موتور
مقایسه تابلوهای تک سرعته و دو سرعته (مزایا و معایب)
یکی از معیارهای تقسیم بندی انواع تابلو فرمان های آسانسور میزان سرعت آن‌ها است. گاهی انتخاب بین سیستم تک سرعته و دو سرعته کمی دشوار است. بنابراین در ادامه به توضیح برخی از تفاوت‌ها و مزایا و معایب این دو نوع تابلو فرمان می‌پردازیم تا در هنگام خرید بتوانید با آگاهی بیشتری تصمیم‌گیری کنید.
تفاوت تابلوهای تک سرعته و دو سرعته از نظر نوع حرکت
در تابلوهای دو سرعته به دلیل حرکت و توقف ناگهانی موتور آسانسور، ضربه‌های ناگهانی به کابین وارد می‌شود. این موضوع هم باعث ایجاد نارضایتی برای مسافرین و هم باعث کاهش طول عمر مفید موتور آسانسور می‌شود.
در حالی که در تابلوهای تک سرعته با راه اندازی نرم موتور توسط درایو، کابین به هنگام حرکت هیچ تکانی نخواهد داشت و سرعت آن با شیب ملایم افزایش خواهد یافت؛ لذا موتور در شرایطی ایده آل عمل می‌کند و طول عمر عادی خود را خواهد داشت.
تفاوت تابلوهای تک سرعته و دو سرعته از نظر نوع حرکت از نظر جریان راه اندازی
در تابلوهای دو سرعته با توجه به جریان راه اندازی بالای موتور و همچنین عدم وجود سیستمی برای محدود کردن این جریان، در هنگام حرکت، موتور جریان بالایی از شبکه کشیده که این مسئله سبب عبور جریان زیاد از سیم پیچ موتور و گرم شدن آن می‌شود.
همچنین با توجه به اینکه آسانسور دائماً در حال حرکت و توقف است، این جریان بالا به هنگام راه اندازی منجر به افزایش مصرف برق آسانسور نیز می‌شود. جریان راه اندازی بالا هنگام شروع به حرکت، باعث نوسان ناگهانی ولتاژ شده و سایر مصرف کننده‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ در حالی که در تابلو فرمانهای تک سرعته، با تنظیم ولتاژ و فرکانس، جریان راه اندازی را محدود کرده و از تأثیرات منفی ناشی از جریان راه اندازی بالا جلوگیری می‌کنند.
مقایسه سطح تراز کف کابین تابلوهای تک سرعته و دو سرعته
مورد دیگری که میان این دو نوع تابلو فرمان تفاوت ایجاد می‌کند، سطح تراز کف کابین است. در تابلو فرمان دو سرعته، از آن جایی که سیستمی جهت تشخیص میزان بار وارده به موتور و تشخیص موقعیت آن وجود ندارد، سطح کف آسانسور نسبت به طبقات، با تغییر میزان ظرفیت کابین تغییر می‌کند؛ اما در سیستم‌های تک سرعته، درایو با فیدبک گرفتن از موتور، سطح ایده آل جهت توقف آسانسور را تعیین کرده و در هر حالتی هم سطح با طبقات قرار می‌گیرد.
تفاوت صدای تابلوهای تک سرعته و دو سرعته
در سیستم دو سرعته به دلیل تغییر سرعت موتور و همچنین باز و بسته شدن کنتاکت‌های کنتاکتور، آلودگی صوتی زیادی ایجاد خواهد شد در حالی که با استفاده از تابلوهای تک سرعته، تغییر دور به صورت پله‌ای وجود نخواهد داشت و صداهای ناشی از کارکرد موتور به حداقل می‌رسد.
موتور تابلوهای تک سرعته و دو سرعته
نوع موتور استفاده شده در این دو سیستم با یکدیگر متفاوت است. در سیستم دو سرعته برای ایجاد دو سرعت مختلف از موتورهایی با دو سیم پیچ استفاده می‌شود؛ اما در سیستم‌های تک سرعته معمولاً از موتورهای 3VF که برای این کار طراحی شده‌اند و فقط دارای یک سیم پیچ و در نتیجه یک سرعت نامی هستند، استفاده می‌شود.
مقایسه هزینه تابلوهای تک سرعته و دو سرعته
در مورد هزینه‌های راه اندازی این دو سیستم باید گفت که سیستم 3VF با توجه به وجود دستگاه اینورتر و قابلیت‌هایی که در اختیار کاربران قرار خواهد داد، هزینه اولیه بالاتری نسبت به سیستم دو سرعته خواهد داشت؛ اما باید این نکته را در نظر داشت که سیستم تک سرعته با بهینه سازی مصرف انرژی قادر به صرفه جویی مصرف انرژی به میزان ٪50 است.
ضمن اینکه این سیستم‌ها استهلاک کمتری داشته و از نظر سرویس و نگهداری کم هزینه‌تر هستند که با در نظر گرفتن این موارد می‌توان اطمینان داشت که هزینه اولیه پرداخت شده برای این سیستم ظرف مدت کوتاهی جبران خواهد شد.
بهترین تابلو فرمان آسانسور
همان‌طور که در مطالب بخش قبل بیان شد؛ تابلو فرمان دو سرعته عملکرد بهتری نسبت به تابلو فرمان تک سرعته دارد. از این رو، میزان استفاده از این نوع تابلو فرمان به خاطر لرزش‌ها و تکان‌هایی که به کابین آسانسور انتقال می‌دهد، کمتر شده است. این تکان‌ها باعث ضربه زدن به بقیه قطعات آسانسور می‌شوند و در نتیجه، موجب خرابی سایر قطعات می‌گردند. تابلو فرمانهای درایور دار، چنین مشکلاتی را برای آسانسور به وجود نمی‌آورند و حین حرکت استرس و دلهره‌ای را برای مسافران ایجاد نمی‌کنند.
این نوع تابلو فرمان با کاهش یا افزایش تدریجی سرعت آسانسور، کابین را متوقف می‌نماید و یا به حرکت در میآورد. بنابراین می‌توان گفت بهترین تابلو فرمان آسانسور، تابلو فرمان تک سرعته است زیرا با افزایش و کاهش تدریجی سرعت موتور باعث حرکت نرم و افزایش عمر مفید قطعات دیگر می‌شود و همین امر سبب پرکاربرد بودن این نوع تابلو فرمان است.
معیارهای انتخاب تابلو فرمان آسانسور
برای انتخاب دقیق انواع تابلو فرمان اسانسور لازم است به نکات زیر توجه کنید.
- نوع آسانسور
- ترافیک ساختمان
- موتور آسانسور
- نوع کنترل
- نوع درایو
- تعداد طبقات
- نوع درب
- طریقه سرویس دهی به طبقات
سخن پایانی
همان‌طور که گفته شد تابلو فرمان یکی از قطعات کاربردی و بسیار مهم در سیستم آسانسور است. شما باید بر اساس نوع آسانسور و سایر معیارهای ذکر شده در بالا انواع تابلو فرمان آسانسور را انتخاب کنید. به همین دلیل توصیه می‌کنیم پیش از خرید بهترین نوع تابلو فرمان آسانسور حتما به نکات و مطالب گفته شده دقت کنید.
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
