جانمایی راه پله و آسانسور، طراحی پلان راه پله و آسانسور و ضوابط آن

نعیمه گلی، کابین نیوز – اولین قدم در نصب آسانسور، طراحی پلان راه پله و آسانسور است؛ که باید توسط افراد متخصص و با توجه به ضوابط این حوزه انجام شود. در پیوست پانزدهم قانون مقررات ملی ساختمان، تمامی ضوابط مربوط، از زمان طراحی پلان آسانسور تا استاندار آن به‌طور مفصل بیان شده است. در این مقاله به توضیح ضوابط استاندارد و نحوه‌ی جانمایی راه پله و آسانسور می‌پردازیم.

انواع نحوه‌ی جانمایی راه پله و آسانسور

هنگام طراحی پلان برای جانمایی راه پله و آسانسور 3 حالت در نظر گرفته می‌شود؛ که به اختصار به توضیح آن می‌پردازیم:

• جانمایی راه پله و آسانسور در کناره‌ی بنا

در این حالت اگر بخواهیم حداکثر فضا را برای پارکینگ در نظر بگیریم، امکان طراحی یکسان واحدها در طبقات بالا وجود ندارد. در چنین پلان‌هایی برای استفاده حداکثر از فضای پارکینگ، باید درب پارکینگ را در عرض ساختمان طراحی کنیم.

• جانمایی راه پله و آسانسور در انتهای بنا

در حالتی که محل راه پله و آسانسور را در انتهای بنا و به دور از درب ورودی در نظر بگیریم، می‌توانیم پارکینگ را به بهترین نحو ممکن طراحی کنیم. نکته‌ی قابل توجه در این حالت این است که طراحی واحد‌های ساختمان سخت می‌شود و شبیه به هم نخواهند بود و همچنین ممکن است ابعاد پاگرد پله در هر طبقه متفاوت باشد.

• جانمایی راه پله و آسانسور در میانه‌ی بنا

اگر در طراحی پلان، راه پله و آسانسور در میانه‌ی بنا قرار داده شوند، فضای مفید پارکینگ‌ کاهش پیدا می‌کند اما از سوی دیگر واحدها به صورت کاملاً یکسان و نورگیر طراحی و ساخته خواهند شد.

ابعاد آسانسور در پلان

تعیین ابعاد آسانسور در پلان به کاربری ساختمان بستگی دارد و برای ساختمان‌های مسکونی و تجاری متفاوت است؛ زیرا در ساختمان‌های تجاری میزان رفت و آمد بیشتر است پس بنابراین باید آسانسور بزرگ‌تر و با ظرفیت حمل بیشتری داشته باشد.

در ساختمان‌های مسکونی به دلیل تردد کم، به آسانسور بزرگ احتیاجی نداریم به همین دلیل ابعاد در نظر گرفته شده برای آسانسور در پلان ساختمان مسکونی، عمق حداقل 100 سانتی‌متر و عرض حداقل 90 سانتی‌متر در نظر گرفته شده است. اما در ساختمان‌های تجاری به دلیل تردد بیشتر به آسانسوری بزرگ‌تر نیاز داریم که ابعاد آسانسور در پلان ساختمان‌های تجاری عمق حداقل 120 سانتی‌متر و عرض حداقل 172 سانتی‌متر در نظر گرفته شده است.

بیشتر بخوانید:

سرعت‌ های استاندارد آسانسور بر چه مبنایی تعیین شده‌اند؟

مساحت راه پله و آسانسور

برای طراحی پلان، باید حداقل مساحت استاندارد راه پله و آسانسور را بر اساس ضوابط موجود در پیوست دوم مقررات ملی ساختمان را بدانیم در این بخش ابعاد استاندارد راه پله و آسانسور برای زمین‌های حداقل 200 متری، شرح می‌دهیم.

استاندارد مساحت راه پله

• حداقل ابعاد داخل باکس راه پله، عرض 240 سانتی‌متر و طول 450 سانتی‌متر است.
• در نقشه‌های فاز یک که نازک کاری ندارند، باکس داخل راه پله باید مساوی یا بزرگ‌تر از این ابعاد باشد.
• طول راه پله به ارتفاع طبقه بستگی دارد و در صورت افزایش طول باید تعداد پله‌ها نیز افزایش یابد.
• در زمین‌های کوچک‌تر از 200 متر، با حداکثر 5 سقف و 50 نفر ساکن، حداقل ابعاد مفید و تمام شده‌ی راه پله عرض 200 و طول 410 سانتی‌متر است.

استاندارد مساحت آسانسور

• حداقل ابعاد باکس داخلی آسانسور 160 در 200 سانتی‌متر است.
• ابعاد درب آسانسور 80 سانتی‌متر است.
• ابعاد لابی آسانسور 150 در 150 سانتی‌متر است.
• کابین آسانسور به دلیل نصب برخی تجهیزات در چاه آسانسور، از ابعاد چاه آن کوچک‌تر در نظر گرفته می‌شود.
• در زمین‌های کوچک‌تر از 200 متر باکس آسانسور را می‌توان طول 160 در عرض 140 سانتی‌متر در نظر گرفت.

نکات مهم در رابطه با ضوابط راه پله و آسانسور

به‌جز موارد گفته شده نکاتی در رابطه با ضوابط طراحی پلان و جانمایی راه پله و آسانسور وجود دارد که عبارت‌اند از:

• مهندس طراح باید تعداد آسانسورهای ساختمان، ظرفیت و محل قرارگیری آن‌ها را مشخص کند.
• ضوابط و استانداردهای لازم برای معلولین جسمی و حرکتی رعایت شوند.
• در تمامی ساختمان‌های که نیاز به آسانسور دارند، باید حداقل یکی از آسانسورها ویلچربر باشد.
• حداکثر فاصله از ورودی ساختمان تا درب آسانسور باید 40 متر باشد.
• در ساختمان‌های ۸ طبقه یا به ‌طور کلی ساختمان‌هایی که ارتفاع آن‌ها از کف ورودی ۲۸ متر یا بیشتر است، باید دو دستگاه آسانسور تعبیه شود.
• اگر تعداد آسانسورها 3 عدد باشد، می‌توان آن‌ها را در چاه مشترک قرار داد ولی برای 4 دستگاه آسانسور باید حداقل دو چاه جداگانه داشته باشیم.
• در زمین‌های بیش از 200 متر، در صورتی که تعداد واحدهای هر طبقه حداکثر 4 واحد باشد، یک راه پله و آسانسور کافی است، اما اگر تعداد واحدهای هر طبقه بیش از 4 واحد باشد، حداقل باید دو راه پله و آسانسور طراحی شود.
• در زمین‌های بیش از 200 متر، ارتفاع پله 17، عرض کف آن 30 سانتی‌متر و دیوار دور تا دور باکس راه پله و آسانسور 20 سانتی‌متر است.
• در زمین‌های مساوی و کمتر از 200 متر با بر 6 متری، الزامی به تأمین لابی نیست.

منابع:  Nobroker / professional elevator / sivaland