در ابتدا آسانسورها به صورت دستی و توسط اپراتورهای انسانی کنترل می‌شدند. متصدی آسانسور که در داخل کابین در حال حرکت بود، زمانی که مسافر را مشاهده می‌کرد، آسانسور را متوقف می‌کرد و پس از سوار شدن، او را به سمت مقصدش راهنمایی می‌کرد. در دهه‌ی 1950 کلیدهای الکتریکی به عنوان اولین سیستم های مسیریابی آسانسور وارد کار شدند. مهندسان مجبور شدند قوانینی جهت کنترل حرکت بالا و پایین آسانسور بین طبقات مشخص کنند. ساده‌ترین روش این بود که آسانسورها مانند اتوبوس‌های درون شهری در فواصل برنامه ریزی شده بین طبقات از پیش تعیین شده رفت و آمد کنند.
البته این روش به شدت ناکارآمد بود زیرا هنگام شلوغی ساختمان، وقت افراد جهت سوار شدن در یک طبقه تا زمان حرکت برنامه ریزی شده آسانسور، تلف می‌شد. در بعضی از ساعات روز هم آسانسورها به دلیل نبود مسافر سفرهای خالی بیهوده انجام می‌دادند. به گفته کارشناسان کابین نیوز، تغییرات زیادی در سیستم های مسیریابی آسانسور ایجاد شد. در این مقاله به صورت کامل به بررسی سیستم های مسیریابی آسانسور و تاریخچه آن می‌پردازیم.
بررسی اولین سیستم های مسیریابی آسانسور
در سال 1965 مهندسان مدل آسانسوری را پیشنهاد کردند که بسیار به آسانسورهای محبوب و شناخته‌شده‌ی امروزی شباهت داشت. مسافران دکمه‌های تعبیه شده در کنار آسانسور را فشار داده و آسانسور را فراخوانی می‌کردند و سپس آسانسور به درخواست آنها واکنش نشان می‌داد. مشکل اساسی این مدل آن بود که در صورت زیاد شدن و انباشته شدن درخواست‌ها، سیستم طراحی شده جوابگوی نیاز مسافران نبود. با در نظر گرفتن این نوع از سیستم های مسیریابی آسانسور، دو سوال مهم مطرح می‌شود؟
- آسانسور چگونه تصیم می‌گیرد که به کجا برود؟
- آیا آسانسور به کسی که طولانی ترین مدت منتظرش بوده خدمت می‌کند یا همیشه به نزدیک‌ترین تماس پاسخ می‌دهد؟
دو حالت را در نظر بگیرید.
- حالت اول: 10 ثانیه انتظار برای رسیدن آسانسور و سپس 60 ثانیه برای رسیدن به مقصد
- حالت دوم: 30 ثانیه انتظار برای رسیدن آسانسور و سپس 30 ثانیه برای رسیدن به مقصد
بسیاری از مردم انتظار را به قدری ناخوشایند می‌دانند که حتی اگر 10 ثانیه دیرتر به مقصد برسند گزینه‌ی اول را ترجیح می‌دهند. بر این اساس برخی از آسانسورها نه بر اساس زمان، بلکه طبق یک شاخص سفارشی(pain index) بهینه می‌شوند. این شاخص در سیستم‌های کامپیوتری ناخوشایند بودن هر نوع تاخیر را می‌سنجند.
الگوریتم‌های آسانسور
اولین و ساده‌ترین رویکرد معقول برای اعزام آسانسورها، که امروزه نیز به طرز شگفت‌آوری رایج است. این رویکرد به عنوان “کنترل جمعی” یا به “الگوریتم آسانسور” شناخته می‌شود. کنترل جمعی از دو قانون اصلی زیر تشکیل می‌شود.
- تا زمانی که مسافر درون آسانسور و یا مسافری که در بیرون منتظر است قصد دارد در مسیر فعلی حرکت کند، آسانسور به آن درخواست واکنش داده و به آن مسیر می‌رود.
- هنگامی که آسانسور درخواست‌ها را در جهات فعلی خود تمام کرد، در صورت وجود در خواست در جهت دیگر جهت را تغیر می‌دهد. در غیر این صورت توقف کرده و منتظر در خواست بعدی می‌ماند.
به همین دلیل است که محفظه‌ی کنترلی آسانسور دارای دکمه‌های بالا و پایین می‌باشد. بنابراین آسانسوری که از قبل به سمت بالا حرکت می‌کند می‌تواند جهت سوار کردن افراد در همان مسیر متوقف شود. پیروی از این الگوریتم آسان است و از نظر انرژی نسبتاً کارآمد است و نیاز افراد را در یک رفت و برگشت آسانسور رفع می‌کند. استفاده از این الگوریتم در ساختمان‌های اداری و آپارتمان‌های کوچک بسیار رواج دارد.
مسیریابی آسانسور در ساختمان‌های پر ترافیک
در طبقه‌های بالا و پایین ساختمان‌های بزرگ و یا طبقه‌هایی که بیشتر به آسانسور نیاز دارند، افراد مدت زمان بیشتری منتظر آسانسورها هستند. درنتیجه استفاده از کنترل جمعی شروع به ایجاد مشکل می‌کند. مهم‌تر از آن، ساختمان‌های بزرگ معمولا دارای چند آسانسور هستند. اگر هر کدام از کنترل جمعی پیروی کنند به علت ترافیک سنگین، آسانسورها شروع به جهش چند طبقه در یک لحظه می‌کنند. همچنین امکان واکنش چند آسانسور به یک تماس نیز در یک لحظه وجود دارد.
3 ترفند طلایی در مسیریابی آسانسور
مهندسان ترفندهایی برای کنترل آسانسورها در ساختمان‌های بزرگ‌تر ارائه دادند، در ادامه می‌توانید با این 3 ترفند آشنا شوید.
- ایجاد ارتباط بین آسانسورها
- بازگشت آسانسورهای بیکار به طبقاتی که بیشترین درخواست را دارند
- تخمین زمان کنترل ورود
- تصمیم گیری توسط کامپیوتر
ایجاد ارتباط بین آسانسورها
در سیستم های مسیریابی آسانسور، ایجاد ارتباط بین آسانسورها ترفندی بسیار کارآمد می‌باشد. به صورت مثال اگر کابین الف به سمت بالا در حال حرکت باشد، کابین ب می‌تواند به درخواست‌های لابی رسیدگی کند. همچنین آسانسورها می‌توانند به دسته‌های خاصی از طبقات اختصاص داشته باشند. در این صورت ترافیک آسانسورها و بالطبع میزان معطلی مسافران تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
بازگشت آسانسورهای بیکار
استراتژی دیگری که در سیستم های مسیریابی آسانسور کاربرد دارد، بازگشت آسانسورهای بیکار به طبقاتی است که معمولا بیشترین درخواست را دارند. به لطف پیش‌بینی ترافیک مسافرها، آسانسورها می‌توانند بین استراتژی‌ها برای انطباق با عجله‌ی مسافران در ساعات به خصوص شبانه روز جابه‌جا شوند. انقلابی که برنامه‌ریزی آسانسورها را به صورت چشم‌گیری تغیر داد، در دهه‌ی 1997 با به روی کارآمدن رایانه‌های قابل برنامه‌ریزی آغاز شد. اگر کسی استراتژی مسیریابی آسانسور جدیدی داشت، می‌توانست ایده خود را در شبیه‌سازی‌های نرم‌افزاری ارزیابی و توسعه دهد.
تخمین زمان کنترل ورود
یکی دیگر از استراتژی‌های محبوب در سیستم های مسیریابی آسانسور، تخمین زمان کنترل ورود نامیده می‌شود. رایانه‌ها تمام کابین هایی که به سمت تماس حرکت می‌کنند را در نظر گرفته و کابینی که فکر می‌کند سریع‌ترین واکنش را به پاسخ انجام می‌دهد را به آن اختصاص می‌دهد. مهندسان سعی کرده‌اند تا همیشه سریع‌ترین تماس را به کابینی که پیش بینی می‌شود بهترین نتیجه برای مسافر ارئه می‌کند را در نظر بگیرند.
نقطه‌ی اوج کنترل کامپیوتری، ارسال مقصد است. از آنجایی که آنها دقیقاً می‌دانند که شما به کجا می روید، این سیستم ها به کارایی کامل نزدیک‌تر می‌شوند. افرادی که به یک طبقه می‌روند دور هم جمع شده و هر آسانسور را به یک قطار سریع السیر تبدیل می‌کند. به این ترتیب، ممکن است مدت زمان بیشتری برای آسانسور منتظر بمانید. بنابراین سیستم‌های هدف اولویت های خود را با توجه به نیاز روز تغییر می‌دهند.
تصمیم گیری توسط کامپیوتر
یکی از موفق‌ترین استراتژی‌ها و رویکردها این بود که به کامپیوتر اجازه تصمیم‌گیری را بدهیم. با استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشین، مهندسان می‌توانند بهترین حالت‌های ممکن را بررسی می‌کنند، سپس به کنترل‌کننده آسانسور اجازه می‌دهند خودش در شبیه‌سازی آزمایش کند. در هر لحظه، سیستم وضعیت هر آسانسور را در نظر گرفته و پارامترهای موثر بر هر درخواست را بررسی می کند سپس نتایج را ارزیابی کرده و تصمیم می گیرد چه واکنشی نشان دهد.
سخن پایانی
امروزه سیستم های مسیریابی آسانسور جایگاه بسیار مهمی در آسانسورها دارند. زیرا این سیستم‌ها باعث کاهش ترافیک و اتلاف وقت مسافران می‌شوند. مکانیزم این سیستم‌ها ابتدا بسیار ساده بوذ؛ اما به مرور زمان و با پیشرفت علم و تکنولوژی این مکانیزم نیز بسیار پیشرفت کرد. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر درباره سیستم های مسیریابی آسانسور می‌توانید با کارشناسان رسانه کابین در ارتباط باشید.
