الزامات استانداردی وسایل متوقف کننده آسانسور بر اساس استاندارد ملی 1-6303

یونس نجف نیا، کابین نیوز – ممکن است پرسنل فنی و بازرسین در حین کار بر روی آسانسور، با شرایط خطر آفرینی مواجه شوند که در این شرایط ضرورت دارد آسانسور فوراً قطع شده و از کار بیفتد. استاندارد ملی ایران به شماره 1-6303 تجدیدنظر اول، به ­منظور تأمین ایمنی پرسنل فنی و بازرسین، نصب و تعبیه یک وسیله متوقف کننده(Stopping Device) در فضاهای کاری و مکان­‌هایی که امکان حضور این افراد وجود دارد را الزامی نموده است. در ادامه نکات  استاندارد وسایل متوقف کننده آسانسور را شرح می‌دهیم.

• مطابق بند 14-2-2-1 یک وسیله برای متوقف نمودن و نگهداری در حالت خارج از سرویس آسانسور و درب‌های با نیروی محرکه، باید در محل­‌های زیر وجود داشته باشد.

الف- در چاهک آسانسور(مطابق بند 5-7-3-4 الف)؛

ب- در اتاق فلکه(در صورت وجود)؛

پ- روی سقف کابین(مطابق بند 8-15) در محلی با دسترسی آسان و با فاصله حداکثر یک متر از نقطه ورود افراد سرویس­کار برای بازرسی و عملیات نگهداری. این کلید توقف می‌­تواند همان کلیدی باشد که روی جعبه رویزیون نصب می‌­شود، به شرطی که فاصله­‌ی آن از نقطه­‌ی ورود از 1 متر بیشتر نباشد؛

ت- روی جعبه رویزیون(مطابق بند 14-2-1-3 پ)؛

ث- روی سیستم محرکه آسانسور، مگر آنکه در نزدیکی آن در فاصله یک متری، کلید اصلی و یا وسیله متوقف کننده­ دیگری وجود داشته باشد که مستقیماً در دسترس باشد؛

ج- روی تابلوهای آزمون، مگر آنکه در نزدیکی آن در فاصله یک متری، کلید اصلی و یا وسیله متوقف کننده دیگری وجود داشته باشد که مستقیماً در دسترس باشد.

• مطابق بند 14-2-2-2 وسایل متوقف کننده باید شامل وسایل ایمنی برقی(مطابق با بند 14-1-2) باشند. آن‌­ها باید از نوع در وضعیتی پایدار بوده به نحوی که برگشت به کار عادی آن­‌ها در نتیجه عمل غیر ارادی میسر نشود.
• مطابق بند 14-2-2-3 نصب وسیله‌­ی توقف در کابین مجاز نیست.

نکته 1

مطابق بند 5-7-3-4-الف، وسیله(های) متوقف کننده­ چاهک باید از بازشو در(های) چاهک و همچنین از کف چاهک در دسترس باشد. به عبارت دیگر در زمان حضور در کف چاهک باید دسترسی به وسیله­‌ی توقف(کلید Stop) ممکن باشد. لذا چنانچه عمق چاهک زیاد باشد، لازم است تا 2 کلید Stop در چاهک تعبیه و نصب شود.

در خصوص محل نصب کلید(های) Stop چاهک در استاندارد ملی 1-6303 تجدیدنظر اول ابعادی ارائه نشده است. اما در استاندارد ملی ایران شماره 20-6303(چاپ اول): سال 1399(که البته تا زمان انتشار این مطلب الزام اجرایی ندارد) توضیحاتی در خصوص محل نصب این کلید(ها) ارائه شده است که می‌­تواند راهگشا باشد.

1) برای چاهک‌­های با عمق کمتر یا مساوی 1/60m کلید توقف باید:

• در ارتفاع حداقل 0/40m بالای تراز پایین­‌ترین ایستگاه و حداکثر 0/2m از کف چاهک؛
• در فاصله افقی حداکثر 0/75m از لبه داخلی چهارچوب در باشد؛

2) برای چاهک­‌هایی با عمق بیشتر از 1/60m، دو کلید توقف باید تعبیه شود:

• کلید توقف بالایی در ارتفاع حداقل 0/1m بالای تراز پایین‌­ترین ایستگاه و فاصله افقی حداکثر 0/75m از لبه داخلی چهارچوب در؛
• کلید توقف پایینی در ارتفاع حداکثر 1/20m از کف چاهک، به نحوی که بتوان از یک جان ­پناه کار کردن با آن ممکن باشد؛

3) در صورتی که دری به جز درهای طبقه برای ورود به چاهک موجود باشد، یک کلید توقف تکی، در فاصله افقی حداکثر 0/75m از لبه داخلی چهارچوب در ورودی در ارتفاع 1/20m از کف چاهک تعبیه شود.

در شرایطی که دو در طبقه در یک تراز امکان ورود به چاهک را می­‌دهند، یکی از آن­‌ها باید به عنوان در ورودی به چاهک تعیین شده و دارای تجهیزات دسترسی باشد.

نکته 2

کلید(های) Stop روی سقف کابین، باید از فاصله حداکثر 1 متری از ورودی­‌ها به سقف کابین، از جمله درب طبقات، درب­‌های بازرسی در صورت وجود و … در دسترس باشد.

چنانچه کابین دارای بیش از یک ورودی باشد(مانند کابین تونلی)، در نتیجه چاه دارای درب­‌هایی در جهت­‌های مختلف خواهد بود. در این حالت باید حداکثر در فاصله 1 متری از هر درب، دسترسی به کلید Stop وجود داشته باشد یا کلید Stop دیگری به­ منظور تأمین الزام شرط فوق برروی کابین تعبیه شود.

در صورتی ­که رویزیون روی کابین پرتابل باشد، با توجه به طول سیم پنل رویزیون، حداکثر فاصله کلید Stop روی پنل در دورترین موقعیت از ورودی‌­ها باید 1 متر باشد. در غیر این­صورت باید کلید دیگری جهت تأمین الزام شرط فوق نصب شود.

نکته 3

اندازه­ گیری فاصله 1 متری کلید اصلی یا کلید Stop تعبیه شده در نزدیکی سیستم محرکه، از فضای افقی 60×50 سانتی­متر یا 30×30 سانتی­متر که برای نگهداری و بازرسی قطعات در نظر گرفته شده، انجام می­‌شود. زیرا نیاز به این کلید در صورت لزوم، در زمان تعمیرات و بازرسی ضرورت خواهد داشت.