الزامات فضای بالاسری هنگام قرارگیری وزنه تعادل بر روی ضربه‌گیر(های) کاملاً فشرده

یونس نجف نیا، کابین نیوز – فضای بالاسری یا هِدروم یا اورهد، قسمتی از فضای چاه آسانسور است که بین کف بالاترین طبقه­‌ی توقف آسانسور تا زیر سقف چاه قرار دارد. از آن­جا که پرسنل فنی و بازرسین جهت بخشی از عملیات تعمیر و نگهداری و بازرسی، بر روی سقف کابین قرار می‌­گیرند، لذا لازم است تا ایمنی این افراد تأمین شود. ورود کابین به فضای بالاسری نیز به مانند چاهک، مجاز نیست. هنگامی ­که وزنه تعادل بر روی ضربه­‌گیر کاملاً فشرده قرار گیرد، کابین در بالاترین حد حرکت خود خواهد بود. در این حالت استاندارد ملی ایران به شماره 1-6303 تجدیدنظر اول، الزامات فضای بالاسری هنگام قرارگیری وزنه تعادل بر روی ضربه‌گیر(های) کاملا فشرده را تعیین نموده است. این موارد به‌­منظور تأمین ایمنی افراد و آسانسور تعیین شده است.

• مطابق بند 5-7-1-1 وقتی وزنه تعادل روی ضربه­‌گیر فشرده شده قرار گیرد، چهار وضعیت زیر باید به­ صورت همزمان برقرار باشند:

الف- طول ریل­‌های راهنمای کابین باید حرکت آن را به مقدار اضافی حداقل برابر با بر حسب متر تأمین نماید؛

ب- فاصله عمودی آزاد بین بالاترین نقطه از سطح سقف کابین که ابعاد آن مطابق با بند 8-13-2 است(به­‌جز مناطق مربوط به بند 5-7-1-1-پ) و پایین‌­ترین نقطه متناظر سقف چاه(شامل تیرک­‌ها و اجزای مستقر در زیر سقف چاه) که در تصویر هندسی سقف کابین بر زیر سقف چاه قرار گرفته باید حداقل با بر حسب متر باشد؛

پ- فاصله آزاد عمودی بین پایین‌­ترین نقطه سقف چاه و:

1. بالاترین قسمت­‌های تجهیزات نصب شده بر روی سقف کابین به‌­جز آن­‌هایی که در ردیف 2 در زیر ذکر گردیده، باید حداقل بر حسب متر باشد؛
2. بالاترین قسمت کفشک­‌های لغزشی یا کفشک­‌های غلتکی، اتصالات طناب­‌های فولادی، سردر و یا قطعات درهای کشویی عمودی، باید حداقل برابر بر حسب متر باشد؛

ت- در بالای سقف کابین باید فضای کافی برای جا دادن مکعبی فرضی به ابعاد حداقل 0/5m * 0/6m * 0/8m روی یکی از وجوه آن، موجود باشد. برای آسانسورهای با سیستم طناب بندی مستقیم(یک به یک) طناب­‌های فولادی آویز و متعلقات آن­‌ها می­‌توانند در این فضا قرار گیرند، به شرط آن­که فاصله خط مرکزی هیچ طناب فولادی از یکی از سطوح عمودی مکعب بیشتر از 0/15 متر نشود.

نکته 1: عبارت “ضربه­‌گیر فشرده شده” در ضربه‌­گیرهای با مشخصه غیرخطی(مثلاً ضربه­‌گیر پلی اورتان) به معنای فشردگی %90 ارتفاع ضربه‌­گیر نصب شده است. همچنین میزان فشردگی در ضربه­‌گیرهای مستهلک کننده انرژی(هیدرولیکی) بر روی پلاک آن ذکر می­‌شود(Stroke).

نکته 2: پارامتر بیان­گر نصف فاصله توقف در اثر شدت جاذبه زمین هنگامی که آسانسور با %115 سرعت نامی به سمت بالا حرکت می‌­کند است:   که حاصل آن به مقدار گرد شده است.

نکته 3: در هر نقطه از سقف کابین که فضای مفیدی به مساحت حداقل 0/12 متر مربع وجود داشته باشد، به‌­طوری که کوچک­‌ترین ضلع آن حداقل 25 سانتی­‌متر باشد، فاصله عمودی آزاد بر حسب متر(بند 5-7-1-1-ب) باید تأمین شود.

نکته 4: با توجه به پاسخ‌­های ارائه شده در بخش “پرسش‌­های متداول سامانه بازرسی آسانسور”، چنانچه عرض یوک کابین بیش از 35 سانتی­‌متر باشد، لازم است تا روی یوک مسطح شود و شرایط چهارگانه استاندارد با در نظر گرفتن سطح روی یوک به عنوان سقف کابین مورد بررسی قرارگیرد. همچنین اگر عرض یوک بزرگ‌­تر یا مساوی 25 سانتی­‌متر باشد و همزمان سطح یوک نیز با ورق یا روش مشابه دیگری همسطح شده باشد، در صورت تأمین فضای مفیدی به مساحت حداقل 0/12 متر مربع، به دلیل ایجاد سطح مفید برای ایستادن، لازم است تا فاصله عمودی آزاد بر حسب متر(بند 5-7-1-1-ب) تأمین شود.

نکته 5: اندازه‌­گیری فاصله آزاد عمودی بر حسب متر بین پایین‌­ترین نقطه سقف چاه و بالاترین قسمت­‌های تجهیزات نصب شده بر روی سقف کابین، از روی نرده روی کابین یا جعبه رویزیون یا تجهیزات مشابه دیگر انجام می­‌شود و کفشک­‌های لغزشی یا کفشک­‌های غلتکی، اتصالات طناب­‌های فولادی، سردر و یا قطعات درهای کشویی عمودی را شامل نمی­‌شود.

نکته 6: نفوذ طناب­‌های فولادی آویز و متعلقات آن­‌ها در فضای مکعب فرضی جان پناه روی کابین(مطابق بند 5-7-1-1-ت)، تنها برای آسانسورهای با سیستم طناب بندی مستقیم(یک به یک) مجاز است.