تحلیلی جامع درباره پدیده پلهبرقی تماشای مسابقه و تأثیر آن بر تجربه گرندپری.
پلهبرقیهای لاسوگاس؛ از ابزار تردد تا سکوی تماشای مسابقه
سارا آزادی، کابین نیوز – لاسوگاس، شهری که سالهاست با نورهای درخشان، معماری اغراقشده، نمایشهای مجلل و انرژی شبانهروزیاش شناخته میشود، پدیدهای شگفتانگیز را در دل رقابتهای ورزشی جهانی تجربه کرده است؛ پدیدهای که نه در دل پیست، نه روی سکوهای رسمی و نه در فضای VIP شکل گرفت. در رویدادی که در ظاهر تنها ادامهای از سنت رقابتهای موتوراسپرت محسوب میشد، گروهی از مردم عادی توانستند معنای نوینی از خلاقیت شهری را خلق کنند؛ آن هم با استفاده از وسیلهای ساده و روزمره: پلهبرقی تماشای مسابقه.
در سالهای اخیر، میزبانی گرندپری فرمول یک در لاسوگاس نه تنها از نظر اقتصادی و گردشگری اهمیت داشته، بلکه لایههای جامعهشناختی و فرهنگی تازهای را نیز رو کرده است. هنگامی که قیمت بلیتها به شکل سرسامآوری افزایش یافت و برخی افراد توان مالی برای حضور در سکوهای رسمی را نداشتند، راهحلهایی نیمهخلاقانه، نیمهسرکش و کاملاً بدیع پدید آمد. یکی از شاخصترین نمونهها استفاده از پلهبرقیهای عمومی در نقاطی از استریپ بود که دید نسبی به پیست مسابقه داشتند. این اقدام نوعی بازتعریف فضا محسوب میشود؛ بازتعریفی که مرز میان فضاهای عمومی و فضاهای خصوصیسازیشده توسط صنعت سرگرمی را به چالش کشید.
این مقاله با رویکردی تحلیلی به بررسی این پدیده میپردازد. از تاریخچه شکلگیری فضای شهری لاسوگاس تا رابطه میان گردشگری، معماری و خلاقیتهای مردمزاد، از فرمول یک و اقتصاد آن تا نحوه تبدیل شدن پلهبرقی تماشای مسابقه به نمادی از مقاومت فرهنگی در برابر تجاریسازی افراطی؛ همه و همه در این متن بررسی شدهاند. با این هدف، مقاله حاضر تلاش میکند نشان دهد چگونه استفاده از پلهبرقی، وسیلهای که به قصد جابهجایی عمودی طراحی شده، به سطحی از معنا و نقش رسیده که پیشتر حتی تصور نمیشد.
در این مسیر، به جنبههای اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی، شهری و حتی تکنولوژیک این موضوع پرداخته خواهد شد. زیرا موضوع ظاهراً سادهی تماشای مسابقه از روی یک پلهبرقی، در واقع دریچهای است به سوی مجموعهای از تحولات فرهنگی که در شهرهای فوقتجاریشده مانند لاسوگاس رخ میدهد. در ادامه خواهیم دید چرا مردم به این امکان روی آوردند، چه واکنشهایی نسبت به آن نشان داده شد، و چرا این پدیده همچنان ادامه دارد و در آینده نیز ممکن است شکلهای تازهتری به خود بگیرد.
بخش اول: لاسوگاس و تجربه خاص فضاهای عمومی، خصوصی
لاسوگاس از نخستین شهرهایی است که مفهوم فضا را به گونهای کاملاً متفاوت از اکثر شهرهای جهان تعریف کرده است. در بسیاری از کلانشهرها، تفاوت میان فضای عمومی، مانند پارکها، خیابانها و پیادهروها و فضای خصوصی مانند مراکز خرید، هتلها و مجتمعها مشخص است. اما در لاسوگاس این دو نوع فضا به شکلی پیچیده در هم تنیدهاند. هتلهای بزرگ عملاً شهرهای کوچکی هستند، پیادهروها بخشی از قلمرو خصوصی محسوب میشوند و فضاهای عمومی اغلب به واسطه حضور برندها، تبلیغات و رویدادهای بزرگ شکل میگیرند.
این درهمتنیدگی بیمعنا نیست؛ بلکه ریشه در تاریخچهای طولانی دارد. لاسوگاس در دهههای میانی قرن بیستم رشد کرد؛ دورهای که بازی، سرگرمی، نمایش و سرمایهگذاریهای افسانهای در هتلها و کازینوها هویت شهر را ساختند. از همان دوران، فضاهای عمومیِ شهر نه برای ایجاد سکوت و استراحت بلکه برای هدایت جریان گردشگران طراحی شدند. این شهر قرار بود حس حرکت، هیجان و کشف را در افراد زنده نگه دارد؛ نه حس نشستن و سکون را.
در چنین زمینهای، استفاده از پلهبرقی تماشای مسابقه به عنوان یک سکوی غیررسمی برای مشاهده رقابتهای فرمول یک، کاملاً قابلدرک است. پلهبرقیهای لاسوگاس خود بخشی از تجربهای هستند که پیادهروی در استریپ را تبدیل به یک نمایش دائمی میکند. مردم روی آنها میایستند، صحبت میکنند، عکس میگیرند، و گاهی ساعتها در رفتوآمد عمودی صرفاً برای تفریح حضور دارند. این دستگاهها تنها ابزاری برای رفتن از پایین به بالا نیستند؛ بخشی از هویت سرگرمیمحور شهرند.
وقتی پیست مسابقه به مرکز استریپ آمد، طبیعی بود که این فضاهای عمومی، خصوصی به صحنه بازی قدرت تبدیل شوند. سازماندهندگان مسابقه تلاش کردند دیدهای غیررسمی را مسدود کنند. هتلها به دنبال افزایش سود VIP بودند. دولت محلی قوانین سختگیرانهتری برای توقف عابران وضع کرد. اما مردم، همانگونه که همیشه در فضای شهری خلاقیت نشان میدهند، راهی پیدا کردند. و این راه، همان پلهبرقی تماشای مسابقه بود.
بخش دوم: چرا مردم به پلهبرقیها روی آوردند؟ اقتصاد مسابقه و نابرابری تجربه
برای فهم پدیده باید انگیزهها را بررسی کرد. چرا یک فرد حاضر است بارها و بارها از پلهبرقی بالا برود، پایین بیاید، دوباره بالا برود و در یک حرکت حلقهای زمان بگذراند تا شاید نگاهی هرچند کوتاه به خودروهای فرمول یک بیندازد؟
۱. قیمت بلیتها
بلیتهای گرندپری لاسوگاس حتی برای استانداردهای فرمول یک گران بودند. در سالهای اخیر قیمتهای یکروزه از حدود یکصد و چهل دلار شروع میشد و برای بسیاری از گردشگران یک هزینه غیرمعقول به شمار میرفت. برای کسانی که فقط علاقه داشتند صدای موتورها را بشنوند و لحظهای از مسابقه را ببینند، استفاده از پلهبرقی تماشای مسابقه یک راهحل منطقی بود.
۲. کنجکاوی فرهنگی
همانطور که «تماشای خیابانی» بخشی از فرهنگ بسیاری از شهرهاست، در لاسوگاس نیز تماشای رویدادها بدون خرید خدمات رسمی یک سنت دیرینه بوده است. از آتشبازیها گرفته تا نمایشهای خیابانی بیشمار.
۳. هیجان تجربه متفاوت
ایستادن روی پلهبرقی و دیدن خودرویی که با سرعت بیش از دویست کیلومتر از مقابل چشمانت عبور میکند، ترکیبی از هیجان و خلسه است. افراد احساس میکنند بخشی از ماجراجویی را تجربه کردهاند بدون اینکه هزینهای پرداخت کنند.
۴. نوعی مقاومت فرهنگی
وقتی فضا بیش از حد خصوصیسازی میشود، مردم ناخودآگاه تلاش میکنند آن را دوباره عمومی کنند. پلهبرقی تماشای مسابقه دقیقاً نمادی از این بازی قدرت است؛ نوعی بازپسگیری فضای شهری.
بخش سوم: معماری پلهبرقیهای استریپ و نقش آن در پدیده
پلهبرقیهای استریپ معمولی نیستند. آنها بخشی از «ماشین گردشگری» لاسوگاس محسوب میشوند. هرکدام در نقطهای استراتژیک قرار گرفتهاند و نگاهها را به سمت نماهای تئاتری خیابان هدایت میکنند. ارتفاعشان مناسب، زاویهشان حسابشده، و جهتگیریشان در راستای جذابیت بصری طراحی شده است.
وقتی پیست فرمول یک درست از کنار این فضاها عبور کرد، این پلهبرقیها بیآنکه طراحانشان بدانند به سکوی تماشای نیمهرسمی مسابقه تبدیل شدند. به همین دلیل عبارت پلهبرقی تماشای مسابقه به مثابه یک استعاره نیز عمل میکند: ابزاری که قرار بوده تنها یک عملکرد دارد، اکنون نقش دوم، سوم و چهارم پیدا کرده است.
بخش چهارم: واکنش نیروهای امنیتی؛ سکوتی پرمعنا
قوانین لاسوگاس معمولاً سختگیرانهاند، بهویژه در رابطه با تجمع غیرمجاز. با این حال، در جریان مسابقه، بسیاری از افرادی که از پلهبرقیها برای تماشای مسابقه استفاده کردند، با واکنشی ملایم روبهرو شدند.
دلیلش روشن است: پلهبرقیها ذاتاً وسیله عبور هستند، نه مکانی برای توقف کامل. اما افرادی که بهصورت حلقهای حرکت میکردند (بالا میرفتند، برمیگشتند، دوباره بالا میرفتند) از نظر قانونی در حالت «حرکت» بودند، نه تجمع. همین نکته خاکستری حقوقی باعث شد پلهبرقی تماشای مسابقه به فضایی نیمهآزاد تبدیل شود.
بخش پنجم: نقش شبکههای اجتماعی در فراگیر شدن پدیده
هیچ پدیده شهری در عصر دیجیتال بدون شبکههای اجتماعی جهانی نمیشود. ویدیوی تیکتاکی که گردشگران و مردم محلی را در حال مشاهده مسابقه از روی پلهبرقی نشان میداد، ظرف چند ساعت میلیونها بازدید گرفت. این کلیپ، پلهبرقی تماشای مسابقه را به یک شوخی عمومی، یک نماد فرهنگی و حتی یک الگوی رفتاری تبدیل کرد. افراد بیشتری با الهام از این ویدیو به این نقاط رفتند. در دورههای بعدی مسابقه، این رفتار به یک «سنت تازه» تبدیل شد.
بخش ششم: از آسانسورهای شیشهای تا فضاهای مسدودشده؛ تاریخچه مقاومت
سال پیش از آن، عدهای از آسانسورهای شیشهای پل نزدیک «اسپرینگ مانتین» استفاده کرده بودند. آنجا چشماندازی بهتر داشت و حتی برخی آن را «سوئیت سیار» مینامیدند. اما در سال بعد، مسئولان محل را با پارچه مشکی پوشاندند.
با این وجود مردم پلهبرقیها را پیدا کردند. اگر آنها را مسدود کنند، مردم جای دیگری پیدا میکنند. این چرخه در تمام شهرهای گردشگری دنیا دیده میشود و مخصوص لاسوگاس نیست.
بخش هفتم: تحلیل اجتماعی، شهری پدیده
پدیده پلهبرقی تماشای مسابقه نشاندهنده دستکم چهار محور مهم در جامعهشناسی شهری است:
۱. بازگشت فضا به مردم
هرقدر فضاها تجاریتر شوند، مردم خلاقتر میشوند.
۲. شهر بهعنوان صحنه
لاسوگاس ذاتاً یک صحنه نمایشی است. مردم در این صحنه به بازیگران تبدیل میشوند.
۳. هزینه تجربه و عدالت شهری
وقتی تجربهها فقط برای ثروتمندان قابلدسترسی باشد، شهر کارکرد اجتماعی خود را از دست میدهد.
۴. فناوری و انتشار رفتار
اگر شبکههای اجتماعی نبودند، شاید این پدیده در همان سال اول خاموش میشد.
پیشنهاد مشاهده:
- نقش آسانسور رصدخانه اسفینکس در یکی از مرتفعترین سازههای علمی اروپا
- چگونه بر سندروم خستگی تصمیم غلبه کنیم؟
- دستگاه برش لیزر چیست؟
بخش هشتم: آینده پدیده؛ ۲۰۲۶ و پس از آن
قرار است فرمول یک دوباره در سال دو هزار و بیست و شش به لاسوگاس بازگردد. تاکنون مشخص نیست آیا نقاط دید عمومی باز خواهند بود یا نه. اما اگر تاریخ درس بدهد، باید گفت مردم همیشه راهی پیدا خواهند کرد. شاید نسل بعدی پلهبرقی تماشای مسابقه شامل استفاده از فضاهای دیگری مثل رمپهای پارکینگ، بامهای کوتاه، پلهای پیادهرو یا حتی بازتاب تصویر در نماهای شیشهای باشد.
پلهبرقی؛ از ابزار حرکت تا نماد مقاومت
در نهایت، ماجرا بسیار فراتر از تماشای چند ثانیه مسابقه است. پلهبرقی تماشای مسابقه نمادی است از:
- خلاقیت مردم در استفاده از فضاهای شهری
- مقاومت در برابر تجاریسازی بیش از حد
- اشتراکگذاری تجربههای ورزشی
- بازتعریف نقش ابزارهای روزمره
- بازگشت شهر به دست شهروندان
جمع بندی
پلهبرقیهایی که روزی فقط قرار بود افراد را بالا و پایین ببرند، اکنون در حافظه فرهنگی لاسوگاس جایگاهی کاملاً نو پیدا کردهاند. این دستگاهها ثابت کردند که فضاهای شهری همیشه قابل بازتولید، قابل تفسیر و قابل تصاحباند، اگر نه توسط قدرتهای اقتصادی، حتماً توسط مردم عادی. و شاید این همان معنای واقعی شهر باشد: فضایی که مردم دوباره و دوباره آن را بازنویسی میکنند.
منبع:
مطالب مرتبط
مطالب اخیر
