امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند: چالشی نو در ساختمان‌های مدرن

سارا آزادی، کابین نیوز – در دهه‌های اخیر، فناوری دیجیتال به قلب زیرساخت‌های شهری نفوذ کرده و آسانسورها نیز از این روند بی‌نصیب نمانده‌اند. امروزه، امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند به یکی از دغدغه‌های مهم مهندسین، مدیران ساختمان و کارشناسان ایمنی تبدیل شده است. این نوع آسانسورها، از حسگرهای پیشرفته، اینترنت اشیا (IoT) و نرم‌افزارهای مبتنی بر داده استفاده می‌کنند تا عملکرد بهینه و تجربه کاربری مطلوب‌تری ارائه دهند.

اما همان‌طور که سیستم‌های دیجیتال پیچیده‌تر می‌شوند، زمینه برای سوءاستفاده‌های سایبری نیز گسترده‌تر می‌شود. تهدیداتی مانند دسترسی غیرمجاز به سیستم، کنترل از راه دور توسط مهاجمان و حتی توقف خدمات آسانسور در ساختمان‌های بلندمرتبه، ممکن است خطرات جانی و مالی ایجاد کنند.

اهمیت امنیت سایبری در آسانسورهای هوشمند

امنیت سایبری به مجموعه‌ای از تدابیر و فناوری‌ها اشاره دارد که با هدف حفاظت از سیستم‌های دیجیتال در برابر دسترسی غیرمجاز، تخریب یا سرقت داده‌ها به کار می‌رود. در زمینه امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند، تمرکز بر محافظت از شبکه‌های کنترل، سنسورها، پردازنده‌ها و ارتباطات بی‌سیم است. با رشد شهرهای هوشمند و افزایش استفاده از سامانه‌های مدیریت دیجیتال در ساختمان‌ها، محافظت از سیستم‌های آسانسور نیز به بخشی از راهبرد کلان امنیت شهری تبدیل شده است.

مقایسه آسانسور سنتی و آسانسور هوشمند از منظر امنیت

برای درک بهتر امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند، در جدول زیر آسانسور سنتی و هوشمند را از نظر امنیت بررسی می‌کنیم.

انواع حملات سایبری به آسانسورهای هوشمند

سیستم‌های آسانسور به دلایل متعددی هدف حمله قرار می‌گیرند و امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند را به خطر می‌اندازند، از جمله رقابت‌های تجاری، خرابکاری، اخاذی یا حملات تروریستی. در ادامه برخی از متداول‌ترین انواع حملات سایبری به آسانسورهای هوشمند را بررسی می‌کنیم:

1. دسترسی غیرمجاز به سیستم کنترل آسانسور
2. تزریق کد مخرب در نرم‌افزار مدیریت آسانسور
3. استفاده از آسیب‌پذیری‌های موجود در شبکه بی‌سیم
4. حملات انکار سرویس (DoS)
5. شنود ارتباطات بین ماژول‌های سیستم

در تمام این موارد، مهاجم می‌تواند عملکرد آسانسور را مختل کرده، دسترسی کاربران را محدود کند و یا اطلاعات حساس ساختمان را استخراج نماید.

راهکارهای مقابله با تهدیدات سایبری در آسانسورهای هوشمند

در راستای ارتقاء امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند، رعایت راهکارهای زیر ضروری است:

۱. به‌روزرسانی مستمر نرم‌افزار

سیستم‌های آسانسور باید به طور منظم با وصله‌های امنیتی آپدیت شوند.

۲. رمزنگاری ارتباطات

تمام داده‌های رد و بدل‌شده میان اجزای آسانسور باید رمزنگاری شوند.

۳. تعیین سطح دسترسی کاربران

تنها افراد مجاز باید بتوانند به بخش‌های حساس سیستم دسترسی پیدا کنند.

۴. نصب فایروال و آنتی‌ویروس صنعتی

بکارگیری تجهیزات امنیتی حرفه‌ای در کنار شبکه داخلی آسانسور، لایه دفاعی قوی‌تری فراهم می‌کند.

۵. پایش و مانیتورینگ دائمی

سیستم‌های نظارتی برای تشخیص فعالیت‌های غیرعادی و جلوگیری از نفوذ به کار گرفته می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

• موتورهای آسنکرون یا القایی
• بررسی و تحلیل استانداردهای عملکرد انرژی در آسانسورها و پله‌های برقی
• آسانسور IP65؛ راهکار نوین برای محیط‌های صنعتی سخت

چالش‌های امنیتی در سیستم‌های آسانسور

امنیت سایبری در سیستم‌های آسانسور به دلیل ارتباط این سیستم‌ها با اینترنت و فناوری‌های دیجیتال روز به روز پیچیده‌تر می‌شود. در ادامه، به برخی از چالش‌های مهم در این زمینه اشاره خواهیم کرد.

1. تهدیدات نرم‌افزاری و هکری

یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات امنیتی برای سیستم‌های آسانسور، حملات هکری است. هکرها می‌توانند با استفاده از آسیب‌پذیری‌های موجود در نرم‌افزار سیستم‌های آسانسور به آن نفوذ کرده و عملکرد آنها را مختل کنند. در بدترین حالت، ممکن است کنترل کامل آسانسور در دستان مهاجمان قرار گیرد.

2. سیستم‌های متصل به اینترنت (IoT)

سیستم‌های آسانسور مدرن به طور فزاینده‌ای به اینترنت متصل می‌شوند تا امکان نظارت و مدیریت از راه دور فراهم شود. این ارتباطات می‌تواند دروازه‌ای برای حملات سایبری باشد. هر نقطه ضعف در سیستم‌های IoT می‌تواند منجر به دسترسی غیرمجاز و کنترل نادرست سیستم‌های آسانسور شود.

3. عدم آموزش کافی کارکنان و کاربران

آموزش و آگاهی از تهدیدات امنیتی برای کارکنان و کاربران سیستم‌های آسانسور بسیار ضروری است. بدون دانش کافی، حتی تیم‌های فنی نیز ممکن است دچار اشتباهاتی شوند که به آسیب‌پذیری سیستم‌ها منجر می‌شود.

استانداردها و الزامات قانونی

سازمان‌هایی مانند NIST، ISO و IEEE دستورالعمل‌های امنیت سایبری خاصی برای سیستم‌های کنترل صنعتی از جمله آسانسورها ارائه کرده‌اند. رعایت این الزامات در کشورهای توسعه‌یافته الزامی است و در حال ورود به آیین‌نامه‌های ساختمانی ایران نیز می‌باشد.

نقش مدیریت ساختمان در ارتقاء امنیت سایبری آسانسور

مدیران ساختمان‌ها باید ضمن آگاهی از مخاطرات، بودجه‌ای مشخص برای حفاظت دیجیتال آسانسورها اختصاص دهند. همچنین، آموزش ساکنان و کارکنان فنی برای مواجهه با حوادث سایبری، بخشی از سیاست‌های مدیریت ریسک محسوب می‌شود.

آینده امنیت سایبری در صنعت آسانسور

با ورود فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، سیستم‌های تشخیص نفوذ و بلاک‌چین، آینده‌ی امنیت سایبری آسانسورهای هوشمند امیدوارکننده است. همچنین، شرکت‌های تولیدکننده آسانسور در حال افزودن قابلیت‌های خوددفاعی به محصولات خود هستند.

کلام پایانی

امنیت سایبری در سیستم‌های آسانسور یکی از مسائل حیاتی برای تضمین ایمنی و عملکرد صحیح این سیستم‌ها در دنیای مدرن است. با توجه به تهدیدات مختلف و پیچیدگی‌های موجود، به‌کارگیری تکنولوژی‌های پیشرفته، آموزش مستمر کارکنان و ایجاد استانداردهای امنیتی مشخص می‌تواند به ارتقای امنیت این سیستم‌ها کمک کند. به این ترتیب، با افزایش آگاهی و اتخاذ راهکارهای مناسب، می‌توان از وقوع حوادث و آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرد.
منابع:

• https://www.nist.gov/cyberframework
  https://ieeexplore.ieee.org
  Otis Elevator Cybersecurity Whitepaper